اوردنچر (پروتر متحرک متکی بر ایمپلنت) چیست؟ مزایا و معایب اوردنچر دندان

هر فردی در زندگی خود ممکن است به دلایل مختلفی قسمت‌هایی یا تمام دندان‌های خود را از دست بدهد و به دنبال راه‌های جایگزین باشد. درمان‌های متفاوتی برای این منظور وجود دارد که شامل دست دندان، ایمپلنت و اوردنچر می‌شود. اوردنچر برای بیمارانی که دندان مصنوعی را غیرکاربردی می دانند یا احساس می‌کنند در گفتار یا غذا خوردن آنها اختلال ایجاد می‌کند، می تواند یک گزینه جذاب به نظر برسد. در ادامه این مقاله بررسی خواهیم کرد که Overdenture چیست و چه مزایا و معایبی دارد. همچنین تفاوت آن با دندان مصنوعی را برخواهیم شمرد.

به طور کلی می‌توان گفت که اوردنچر (Overdenture) نوعی دست کامل دندان محسوب می‌شود که در دهان بیمار بر روی پایه ایمپلنت و لثه قرار داده می‌شود. ممکن است بنا به تشخیص متخصص ایمپلنت دندان، این پایه‌ها همان دندان‌های بیمار باشند یا اینکه ایمپلنت‌های باشند که طی عمل جراحی داخل فک قرار می‌گیرند. به این صورت که ایمپلنت‌ها از لثه بیرون زده و اوردنچر متحرک به داخل آن می‌چسبد و مجموعه‌ای پایدار از دندان‌های مصنوعی را تشکیل می‌دهند.
در واقع Overdenture یک روشی جدید است که در آن دندان مصنوعی را بر روی یک پایه در دهان ثابت می‌کنند. اوردنچرها نسبت به دندان‌های مصنوعی مزایای بسیاری دارند از جمله اینکه دچار لغزش نمی شوند و فرد برای خوردن غذاهای سفت قدرت جویدن بیشتری خواهد داشت. بعد از معاینه دهان بیمار توسط پزشک و طبق نظر و بسته به تصاویر موجود از فک بیمار، نوبت به انتخاب پروتز ثابت یا متحرک می‌رسد. قیمت‌ اوردنچر ثابت و اوردنچر متحرک نیز بر اساس تعداد دندان و پایه‌های ایمپلنت بکار رفته در آن متفاوت است.

انواع اوردنچر

اوردنچر بسته به نیاز و بودجه شما می تواند در جای خود ثابت یا قابل جابجایی باشد. هر دو نوع به طور قابل‌توجهی راحت‌تر و زیباتر از پروتزهای مصنوعی معمولی هستند و با جلوگیری از کاهش تحیلیل رفتن استخوان‌ها و تامین نیازهای تغذیه‌ای، آسانتر از پروتزهای سنتی به بهبود سلامت دهان و دندان فرد کمک می‌کنند. بر حسب نیاز از سه نوع اوردنچر استفاده می‌شود که عبارت هستند از:

اوردنچر بر پایه ایمپلنت

این نوع اوردنچر متکی بر ایمپلنت های داخل دهان است و به طور معمول بین 4 الی 6 عدد ایمپلنت باید در فک کاشته شده باشد تا اوردنچر به آن متصل شود. در ضمن این تعداد زیر نظر پزشک متخصص و با توجه به فشار وارد شده به هر ایمپلنت طی جراحی لثه در دهان بیمار قرار می‌گیرد.

اوردنچر بر پایه ایمپلنت و لثه

مانند دندان مصنوعی ثابت بر پایه ایمپلنت، برای استفاده از این نوع اوردنچر نیز باید دو ایمپلنت (عموما به جای دندان نیش یا آسیا) در دهان کاشته ‌‌شود تا بتوان پروتز دندانی را روی لثه قرار داد. این عمل را با کمک میله‌ای که مسئول اتصال ایمپلنت‌ها به یکدیگر و محل قرار گیری پروتز دندانی است انجام می‌دهند. به همین علت این نوع کاشت دندان مصنوعی، اوردنچر میله‌ای نیز نامیده می‌شود.

اوردنچر بر پایه لثه

برای استفاده از این نوع اوردنچر متحرک از اتصالات موجود در این پروتز دندانی که تطابق کامل با ایمپلنت های داخل فک بالا و پایین دارد کمک میگیرند. اوردنچر بر پایه لثه بنا به درخواست شخص بیمار تا زمانی که او بخواهد در دهانش ثابت می‌ماند. این نوع Overdenture شباهت زیادی به دندان مصنوعی سنتی دارد.

مزایا استفاده از اوردنچر

درست مثل هر وسیله دیگری، استفاده از اوردنچر دندان نیز نکات مثبت و منفی مخصوص به خود را دارد. در ادامه این ویژگی‌های خوب و بد Overdenture را بررسی می‌کنیم.

راحت و با ظاهر طبیعی: ممکن است کمی طول بکشد تا شما به استفاده از اوردنچر عادت کنید، اما اصلا نگران تناسب آن با ساختار فک و دهان خود نباشید، زیرا آنها به طور ایمن به ایمپلنت شما چسبیده‌اند.
غذاخوردن آسان: افراد زیادی به ویژه افراد مسن که بسیاری از دندان‌های خود را از دست می دهند، نگران نحوه غذاخوردن خود هستند. زیرا حتی اگر از دندان مصنوعی معمولی استفاده کنند، ممکن است مانند گذشته از خوردن غذایشان لذت نبرند . در این شرایط اوردنچر می‌تواند جایگزین راحت‌تری برای دندان‌های از دست رفته باشد.
در مقایسه، افرادی که از پروتزهای مصنوعی سنتی استفاده می‌کنند، ممکن است لازم باشد هنگام خوردن غذاهای خاص، از جمله سبزیجات خام، میوه‌های ترد، نان خرد شده، آجیل، ذرت بو داده و تکه‌های گوشتی بیشتر احتیاط کنند.
عدم تحریک لثه: از آنجایی که اوردنچر نیازی به چسب ندارد، احتمال هرگونه تحریک در لثه شما را کاهش می‌دهد.
پشتیبانی از سلامت، عملکرد و ظاهر فک: حتی یک یا دو دندان از دست رفته می‌تواند باعث تغییر شکل صورت شما شود . برای افرادی که تمام دندان‌های بالا یا پایین خود را از دست می‌دهند، این اتفاق می‌تواند منجر به ظاهری گود رفته در دهان آنها شود که مربوط به تغییرات استخوان فک و لثه است.
این ظاهر فرو ریخته دهان ممکن است حتی با پروتزهای مصنوعی معمولی نیز اتفاق بیفتد. اما پروتزهای ایمپلنت، به دلیل اینکه ایمپلنت ها مستقیماً در استخوان فک قرار داده می‌شوند، می توانند از تحلیل رفتن استخوان جلوگیری کنند .
امروزه درصد موفقیت این روش بالای 97 درصد درنظر گرفته شده است. البته ایمپلنت‌ها باید زمانی در دهان کاشته شوند که استخوان‌ها در فک کامل کرده باشند.

معایب استفاده از اوردنچر

اوردنچر ممکن است برای هر فردی که تمام دندان‌های خود را از دست داده است راه حل مناسبی نباشد. در اینجا برخی از عواملی است که باید در نظر بگیرید آورده شده است:
ایمپلنت‌ها به لثه و استخوان سالم نیاز دارند.
ایمپلنت های دندانی مورد استفاده برای اوردنچر برای ماندگاری به لثه ها و استخوان های سالم نیاز دارند . این بدان معناست که هر نوع بیماری لثه باید قبل از جراحی به طور کامل درمان شود.
بیماران مبتلا به دیابت کنترل نشده ممکن است برای کاشت ایمپلنت دندان مناسب نباشند، زیرا نگران عفونت و بهبودی هستند. سیگار کشیدن نیز می‌تواند احتمال شکست ایمپلنت های دندانی شما را به شدت افزایش دهد .
این فرآیند چندین ماه طول می‌کشد.
از زمان شروع درمان ایمپلنت تا مرحله نهایی تحویل روکش دندان ممکن است حدود 6 ماه طول بکشد تا بتوانید از اوردنچر سفارشی خود استفاده کنید. ایمپلنت‌های دندانی اغلب برای تکمیل نیاز به ۲ عمل جراحی دارند، به علاوه باید زمانی برای بهبود استخوان و لثه نیز در نظر گرفت. پروتزهای معمولی را اغلب می توان در حدود 8 تا 12 هفته استفاده کرد.
احتمال شکستگی پروتز وجود دارد.
علاوه بر آسیب به بافت‌های داخل دهانی، احتمال شکستگی خود پروتز نیز وجود دارد. اوردنچرهای باقی مانده توسط اتچمنت ها بیشتر در معرض شکستگی هستند.

کاربرد استفاده از اوردنچر

با توجه به مزایا استفاده از اوردنچر ممکن است به فکر آن افتاده باشید که این روش را برای داشتن یک دست دندان کامل امتحان کنید؛ به خصوص که هزینه جراحی فک بسیار بالا است، اما اوردنچر می‌تواند در زمانی که استخوان فک مشکل دارد هم مفید باشد.
بر خلاف آنچه اکثر افراد تصور می‌کنند، همه افراد نمی‌توانند از اوردنچر استفاده کنند! در ادامه به بررسی کاربرد استفاده از اوردنچر می‌پردازیم. با بررسی این موارد متوجه می‌شوید که آیا اوردنچر مناسب شما است یا نه.

• محدودیت حجم استخوان در دسترس به خصوص برای افراد سن بالا
• بالا بودن سن افراد که باعث می‌شود بسیاری از روش‌های درمانی تهاجمی برای آنها خطراتی به دنبال داشته باشد.
• ضعیف و سست شدن استخوان فک و لثه و تحلیل آن که باعث می‌شود استحکام کافی برای نگه داشتن دندان مصنوعی وجود نداشته باشد.
• ایجاد تغییرات قابل توجه و غیر قابل جبران در لثه و بافت نرم دهان و فک
• وجود محدودیت مالی برای استفاده از ایمپلنت به تعداد زیاد
• جلوگیری از ریختن بیشتر دندان‌ها و زمانی که دندان‌های فرد لق باشد.
• افرادی که نمی توانند پروتز ایمپلنت ثابت دریافت کنند و با استفاده از دندان مصنوعی مشکل دارند.

کاربرد اوردنچر به خصوص برای زمانی است که جراحی فک برای فرد بسیار هزینه بر است یا دندان‌های فرد مشکل دارد اما نیازی به درمان ریشه دندان ندارد.

______________________________________________________________________________________________________________________

بیشتر بخوانید:مینی اسکرو چیست؟

_______________________________________________________________________________________________________________________

تفاوت اوردنچر با دندان مصنوعی

در حالت کلی Overdenture را می‌توان پروتزهایی تعریف کرد که به شکل یک دست دندان کامل روی فک بیمار قرار داده می‌شوند. در واقع تفاوت اوردنچر با دندان مصنوعی در وجود پایه‌ها برای نصب پروتز دندانی است. همانطور که می‌دانید برای استفاده از دندان‌های مصنوعی سنتی نیازی به پایه درون فک نیست؛ ولی برای اوردنچر از ایمپلنت یا دندان‌های طبیعی بیمار به عنوان پایه استفاده می کنند که پروتز روی آنها قرار می‌گیرد. پروتزها توسط چسب، مکش طبیعی یا ترکیبی از هر دو در جای خود ثابت می‌شوند. اوردنچر از بیرون مانند پروتزهای معمولی به نظر می رسد، اما در واقع با بستن یا پیچ کردن روی ایمپلنت های تیتانیومی که در استخوان فک شما قرار داده شده اند، در دهان شما محکم می شوند.
به طور معمول از اوردنچر برپایه ایمپلنت برای افرادی که تراکم استخوانی فک و فضای مناسبی برای جایگذرای ایمپلنت‌ها داشته باشند استفاده می‌شود. اوردنچر در کلینیک دندانپزشکی غرب تهران در کنار سایر خدمات درمان ریشه یا جراحی لثه انجام می‌شود.

مراحل انجام اوردنچر

مراحل انجام اوردنچر فرایندی است که با همکاری یک جراح دهان و دندان و دندانپزشکی ترمیمی انجام می‌شود. در این فرایند جراح دهان و دندان که ممکن است یک دندانپزشک جراح هم باشد، ایمپلنت را در دهان شما قرار می‌دهد و وظیفه دندانپزشک ترمیمی این است که اوردنچر را بسازد.
مراحل انجام اوردنچر با یک سی تی اسکن مخروطی (CBCT) آغاز می‌شود که به جراح کمک می‌کند وضعیت کلی و کیفیت استخوان‌ها را بررسی کند. برخی از پزشکان پیش از این مرحله دندان‌ها و وضعیت فک را معاینه می‌کنند و برخی وضعیت دندان‌ها و نتایج سی تی اسکن را یک جا بررسی می‌کنند. در بسیاری از موارد ممکن است یک عکس رادیولوژی ساده نیز به جای سی تی مخروطی کفایت کند.
در این مرحله مشخص می‌شود که شما به چه تعداد ایمپلنت نیاز دارید و انواع اوردنچر مناسب شما چیست.  پس از بررسی‌های لازم و نهایی شدن تشخیص دندانپزشک، ایمپلنت در دهان شما کاشته می‌شود. تعداد این ایمپلنت‌ها معمولا بین 2 الی 6 عدد است که با تشخیص پزشک تعداد آن تعیین می‌شود.
توجه داشته باشید که پس از کاشتن ایمپلنت، چند هفته طول می‌کشد تا لثه و پایه ایمپلنت به یکدیگر جوش خورده و ایمپلنت محکم شود.
علاوه بر این از دهان شما قالب گیری می‌شود تا پروتز متناسب با شما توسط دندانپزشک ترمیمی تولید شود. دندانپزشکی ترمیمی قالب‌های نهایی را می‌گیرد و اوردنچر را که در کنار ایمپلنت قرار می‌گیرد، می‌سازد. پیش از این که پروتز و دندان در دهان شما قرار گیرد، اتچمنت (attachment) در دهان قرار می‌گیرد که وظیفه آن اتصال ایمپلنت به پروتز دندان است.
با توجه به این که پزشک چه نوع اوردنچری را برای شما توصیه کرده است و وضعیت دهان و دندان شما، اتچمنت ممکن است توپی یا میله‌ای قرار داده شود. بعد از این مرحله دهان شما برای قرار دادن پروتز آماده است و پزشک آنها را به اتچمنت متصل می‌کند.
فرایند بهبودی ایمپلنت معمولا 2 الی 6 ماه زمان لازم دارد و در این مدت باید به طور مداوم توسط دندانپزشک معاینه شوید.

جنس اوردنچر

اوردنچر در فک بالا معمولا یک قاب فلزی دارد که به سه ایمپلنت یا بیشتر متصل می‌شود. اگر اوردنچر در فک پایین باشد با دو ایمپلنت هم می‌توان پروتز  را متصل کرد. پایه ایمپلنت در اوردنچر از جنس تیتانیوم است اما اتصالات آن می‌تواند هم پلاستیکی و هم فلزی باشند.
اوردنچر دارای تاج های پروتزی سفید مرواریدی است که جنس آن فلزی یا سرامیکی است. در کنار آنها بافتی که شبیه به لثه است قرار دارد و معمولا از جنس اکریلیک صورتی که نوعی پلاستیک است ساخته می‌شود. بدیهی است که با انجام اوردنچر دیگر نیازی به لمینت یا کامپوزیت دندان ندارید.

ماندگاری اوردنچر چقدر است؟

به طور معمول اوردنچر بسیار مقاوم و بادوام است و در صورتی که به درستی از آن مراقبت شود نیازی به ترمیم یا نصب مجدد ندارد. در صورتی که به درستی از آن مراقبت نشود ماندگاری اوردنچر بین 3 الی 5 است.

تعداد ایمپلنت برای انجام اوردنچر

همان طور که پیش‌تر نیز اشاره کردیم، تعداد ایمپلنت برای هر فرد بر اساس وضعیت فک و دندان او مشخص می‌شود. به طور معمول حداقل سه ایمپلنت برای فک بالا و حداقل 2 ایمپلنت برای فک پایین لازم است. همچنین به طور کلی حداکثر 6 ایمپلنت برای انجام اوردنچر لازم است.

جراحی اوردنچر

به طور کلی جراحی اوردنچر را می‌توان ساده‌تر از جراحی ایمپلنت کامل دانست؛ به خصوص برای افرادی که دندان‌هایشان به طور کامل ریخته است، این نوع جراحی هم ساده‌تر است و هم هزینه کمتری دارد. یکی از مواردی که درمورد این جراحی باید بدانید این است که دوره بهبودی آن تا ترمیم کامل ممکن است کمی طولانی شود. به عبارتی می‌توان گفت که جراحی اوردنچر همان جراحی ایمپلنت است با فرایندی که کمی متفاوت‌تر و ساده‌تر است.

اوردنچر برای چه کسانی مناسب است؟

در قسمت‌های قبل اشاره کردیم که اوردنچر بیشتر برای افرادی مناسب است که به دلیل مشکل مالی یا دلایل دیگر نمی‌توانند از ایمپلنت استفاده کنند؛ زیرا قیمت ایمپلنت از هزینه اوردنچر بالاتر است.
از طرف دیگر بسیاری از افراد دارای استخوان فک تحلیل رفته هستند یا لثه‌های آنها تغییر شکل داده و نمی‌توانند از دندان مصنوعی استفاده کنند، باید به سراغ اوردنچر بروند. ممکن است برخی از افراد ترجیح دهند به جای دندان مصنوعی از اوردنچر استفاده کنند؛ زیرا زیبایی بیشتری نسبت به دندان مصنوعی دارد، جلوه آن طبیعی‌تر است و از همه مهم‌تر ثابت و بادوام است.
پس از مدتی ممکن است رنگ اوردنچر زرد شود؛ در چنین مواردی با پزشک درباره بلیچینگ دندان مشورت کنید تا در صورت امکان آن را برای شما سفید کند.

نحوه تمیز کردن اوردنچر

مراقبت و نحوه تمیز کردن اوردنچر یکی از عوامل تاثیرگذار در میزان ماندگاری آن است. در ادامه به نکات مهم برای مراقبت از این نوع پروتز دندانی اشاره می‌کنیم:

• مسواک زدن را جزئی از امور ضروری روزمره خود بدانید! برای مراقبت از اوردنچر حتما روزانه مسواک بزنید و اگر اجزایی دارد که جدا می‌شود، حتما آنها را بردارید و دندان‌های خود و لثه‌ها را نیز تمیز کنید.
• برای گرفتن بهترین توصیه‌های بهداشتی حتما با پزشک خود مشورت کنید.
• پس از هر بار مسواک زدن از نخ دندان استفاده کنید. باقی ماندن مواد غذایی در دهان باعث خراب شدن اوردنچر و کاهش دوام آن می‌شود.
• از برس مخصوص دندان مصنوعی برای تمیز کردن اوردنچرها استفاده کنید. این برس‌ها معمولا دارای یک سر مخروطی شکل هستند که برای تمیز کردن قسمت‌هایی استفاده می‌شوند که دسترسی و تمیز کردن آنها دشوار است.
• با پزشک درمورد استفاده از خمیر دندان مناسب مشورت کنید. ممکن است پزشک به شما توصیه کند به جای خمیر دندان از مواد پاک کننده مخصوص دندان مصنوعی استفاده کنید.
• اگر پزشک به شما توصیه کرده که اوردنچر را شب‌ها در آب قرار دهید، حتما پیش از قرار دادن مجدد در دهان، اوردنچر را به طور کامل با آب شستشو دهید.

مراقبت های بعد از اوردنچر

همانطور که باید از دندان‌های طبیعی مراقبت مشود، از اوردنچر و دندان مصنوعی نیز باید به خوبی محافظت شود. زیرا پروتز دندان دقیقا مثل یک دندان طبیعی هستند و نباید از تمیزکاری آنها غافل شد. اوردنچر فقط کمی بیشتر از دندان‌های طبیعی مراقبت لازم دارد. انجمن دندانپزشکی کانادا مراحل زیر را توصیه می‌کند :
به آرامی ایمپلنت های خود را بعد از هر وعده غذایی یا حداقل دو بار در روز، علاوه بر نخ دندان کشیدن یا پاک کردن آن ها، مسواک بزنید.

• به طور منظم زبان و لثه های خود را مسواک بزنید
• در صورت تمایل و در صورت موافقت دندانپزشک از دهانشویه استفاده کنید.
• به طور مرتب پروتزهای خود را چک کنید تا از تمیز بودن آنها مطمئن شوید.
• دندان‌های مصنوعی خود را روزانه با یک مسواک نرم مسواک بزنید.
• پروتزهای مصنوعی خود را در شب بردارید و بگذارید در آب یا محلول دندان مصنوعی خیس بخورد.

همچنین باید مراقب ضمیمه‌ها یا گیره‌های روی اوردنچر خود باشید تا زودتر متوجه نشانه‌های ساییدگی و پارگی احتمالی شوید. با گذشت زمان، این قطعات ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند؛ زیرا فرسوده می‌شوند و کمتر قادر به نگه داشتن Overdenture شما در جای خود هستند.
طول عمر پروتزها به بهداشت خوب دهان و دندان ایمپلنت، دهان و دندان مصنوعی بستگی دارد. بیشتر ایمپلنت‌های دندانی حداقل 5 سال دوام می آورند، در حالی که بیشتر پروتزها بین 5 تا 10 سال دوام می آورند.
با رعایت این الزامات مراقبتی، می‌توانید از ایمپلنت‌های اوردنچر خود و بهبود ظاهر عمومی، سلامت و کیفیت زندگی‌تان برای سال‌های آینده لذت ببرید. همچنین باید این نکته را نیز در نظر داشته باشید که معاینات منظم دندان بخش مهمی از حفظ سلامت دهان شما است. این کار به دندانپزشک شما اجازه می‌دهند تا مشکلات کوچک را قبل از اینکه به مشکلات بزرگ تبدیل شوند، شناسایی کند.

دسته بندی: ایمپلنت دندان