عکسبرداری از دندان یا رادیوگرافی دندانپزشکی همان عکس‌هایی هستند که متخصص دندانپزشکی برای تشخیص سلامت دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌دهد. عکسبرداری از دندان‌ها با استفاده از اشعه ایکس صورت می‌گیرد. رادیوگرافی دندانپزشکی برای بررسی مشکلاتی همچون پوسیدگی دندان‌ها، ترک خوردگی و شکستگی دندان‌ها، مشکلات موجود در ریشه دندان، عفونت‌های لثه و … انجام می‌شود. در بسیاری از موارد ابتدا باید به دندانپزشک مراجعه کنید و سپس طبق نظر پزشک اقدام به عکسبرداری از دندان در مراکز مربوطه کنید.
انواع رادیوگرافی
رادیوگرافی دیجیتال دندانپزشکی یکی از شیوه‌های شناسایی سریع مشکلات و بیماری‌های دهانی و دندانی مانند آبسه دندان، پوسیدگی و سوراخ بودن دندان، نقایص و مشکلات فک و صورت و سایر آسیب‌ها می‌باشد. لازم به ذکر است که دستگاه‌های رادیوگرافی که در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند دارای انواع مختلفی می‌باشند. دو دسته اصلی رادیوگرافی شامل رادیوگرافی داخل دهانی و خارج دهانی می‌شود. در واقع در رادیوگرافی داخل دهانی، نوار ساطع کننده اشعه ایکس داخل دهان جای می‌گیرد. در حالی که در رادیوگرافی خارج دهانی، نوار ساطع کننده اشعه ایکس در خارج از دهان قرار داده می‌شود.
رادیوگرافی داخل دهانی
رادیوگرافی‌های داخل دهانی از رایج‌ترین انواع رادیوگرافی دندانپزشکی هستند. این نوع رادیوگرافی‌ها جزئیات را بیشتر از انواع دیگر نشان می‌دهند. رادیوگرافی داخل دهانی برای تشخیص پوسیدگی‌های دندان، مشکلات ریشه برای عصب کشی دندان، بررسی وضعیت دندان‌های در حال رشد و چکاپ قسمت‌های استخوانی اطراف دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. رادیوگرافی‌های داخلی دهانی انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
رادیوگرافی اکلوزال (occlusal)
در این نوع رادیوگرافی فک بیمار به صورت بسته در محل عکسبرداری ثابت می‌شود. زیرا در این نوع رادیوگرافی نحوه قرارگیری دندان‌ها در فک بالا بر روی دندان‌ها در فک پایین اهمیت دارد. در رادیوگرافی اکلوزال تمامی دندان‌ها در یک عکس چاپ می‌شوند. رادیوگرافی اکلوزال برای بررسی استخوان‌های صورت، دندان‌های تحت فشار، مشکلات موجود در دندان‌ها، فک و مفاصل استخوان‌های فک انجام می‌شود.
رادیوگرافی بایت وینگ (Bitewing)
در این نوع رادیوگرافی، فرد شئ به شکل بال را گاز می‌گیرد که به وسیله آن نوار رادیوگرافی را در طول عکسبرداری ثابت نگه خواهد داشت. در رادیوگرافی بایت وینگ از هر سمت صورت یک یا عکس گرفته می‌شود. در این نوع رادیوگرافی پزشکان توانایی تشخیص پوسیدگی‌های بین دندانی برای پر کردن دندان و همچنین بیماری‌های لثه را دارند. لازم به ذکر است که رادیو گرافی بایت وینگ می‌تواند خرابی پرکردگی‌ها، ساییدگی‌ها و همچنین مشکلات به وجود آمده در تاج دندان‌ها را نمایش دهد.
رادیوگرافی خارج دهانی
تفاوت اصلی رادیوگرافی‌های خارج دهانی در مقایسه با رادیوگرافی‌های داخل دهانی در نشان دادن میزان جزئیات است به این معنا که رادیوگرافی خارج دهانی جزییات کمتری را نشان می‌دهند. علاوه بر این از رادیوگرافی خارج دهانی برای انجام بررسی‌های بیشتر در ناحیه فک که خارج از دندان نیاز است، استفاده می‌شود.
انواع رادیوگرافی‌های خارج دهانی عبارتند از:
رادیوگرافی مخروطی (Cone Beam Ct) یا توموگرافی
رادیوگرافی مخروطی یا CBCT یک نوع رادیوگرافی سه بعدی است که هدف از استفاده از آن دیدن و بررسی دندان‌ها، بافت‌های نرم، استخوان‌ها و عصب‌های ناحیه‌ایی می‌باشد. از کاربردهای دیگر این نوع این نوع رادیوگرافی می‌توان به تعیین استقرار صحیح ایمپلنت ها، شناسایی کیست و تومورها در دهان، تعیین نواحی سینوس‌ها، عصب‌ها و دندان‌های مخفی، مشکلات مربوط به لثه و … اشاره نمود.
به جرات می‌توان گفت که توموگرافی جز مدرن‌ترین روش‌های عکسبرداری محسوب می‌شود که به وسیله اشعه مخروطی شکل صورت می‌پذیرد. برای انجام این نوع رادیوگرافی بیمار نیاز به آمادگی خاصی ندارد.
رادیوگرافی پانورامیک (panoramic x-ray)
یکی از مزایای رادیوگرافی پانورامیک نمایش ناحیه دهان به صورت کامل در یک عکس است. ناحیه دهان شامل تمامی دندان‌های موجود در دو فک بالا و پایین می‌باشد. در عکسی که از طریق رادیوگرافی پانورامیک حاصل می‌شود محل قرار گیری دندان‌ها، میزان فشردگی آنها و موارد دیگر به صورت کامل نشان داده می‌شود. همچنین برای شناسایی تومورها، کیست‌ها، دندان‌های مخفی و جراحی دندان نیز کاربرد دارد.
این نوع رادیوگرافی به وسیله دستگاه خاص صورت می‌گیرد. به اینگونه که پس از قرار گرفتن بیمار در جایگاه خاص خود، لوله مخصوص دستگاه و ساطع کننده اشعه ایکس پشت سر بیمار قرار داده می‌شود. سپس نوار رادیوگرافی به صورت چرخشی در برابر صورت بیمار حرکت کرده و از کل فک عکس می‌گیرد. اشعه مورد استفاده در این نوع رادیوگرافی در مقایسه با رادیوگرافی‌های داخل دهانی بسیار کمتر است.
کاربردهای عکس پانورامیک یا OPG
شناسایی دندان عقل نهفته
تشخیص شکستگی، پوسیدگی و مشکلات استخوانی به دلیل ضربه
شناسایی علل درد دندان
شناسایی تومورها، کیست‌ها
شناسایی مشکلات مربوط به فک و ناهنجاری‌های مادرزادی
رادیو گرافی سفالومتری (cephalometric projections)
این نوع رادیوگرافی از یک طرف سر گرفته می‌شوند و نشان دهنده وابستگی دندان‌ها در فک می‌باشد. بیشترین کاربرد این نوع رادیوگرافی در تعیین نحوه درمان جهت ردیف نمودن دندان‌ها می‌باشد.
رادیوگرافی دیجیتالی (Digital Radiography)
رادیوگرافی دیجیتالی تصاویر دندان‌ها به صورت دو بعدی و مستقیم روی رایانه نشان داده می‌شوند.
کاربردهای رادیوگرافی دندانپزشکی
رادیوگرافی دندانپزشکی کاربردهای بی‌شماری دارد که در این قسمت برخی از آنها را بررسی می‌کنیم:
تشخیص پوسیدگی دندان‌ها
مشاهده مشکلات موجود در ریشه دندان
مشاهده وضعیت سلامت قسمت‌های استخوانی اطراف دندان
بررسی وضعیت دندان‌های در حال رشد
مشاهده بیماری‌های دهانی و دندانی
مشاهده وضعیت دندان‌های تحت فشار
تشخیص انواع تومور و کیست
مشاهده وضعیت دندان‌های نهفته
نتیجه گیری
رادیوگرافی دندانپزشکی در درمان مشکلات دهانی و دندانی بسیار پرکاربرد است. این نوع رادیوگرافی‌ها به پزشکان در تشخیص درست کمک شایانی می‌کنند. توجه داشته باشید که برای عکسبرداری از دندان‌ها باید با نظر پزشک به مراکز رادیوگرافی مراجعه نمایید. همچنین اگر به دنبال دندانپزشکی شبانه روزی در غرب تهران هستید، پیشنهاد ما درمانگاه دندانپزشکی نعمت‌الهی می‌باشد.
