آفت دهان

زخم‌های کوچک دردناکی که در قسمت های مختلف دهان ایجاد می‌شود با نام آفت دهان شناخته می‌شوند. آفت دهان شایع ترین بیماری دهان و دندان است که باعث ابتلا افراد زیادی و شاید نیاز به جراحی لثه پیدا کند. در اثر این بیماری زخم های کوچک سفید رنگ  مایل به زردی به شکل گرد یا بیضی در دهان به وجود می‌آید این بیماری اغلب در افراد بالغ رخ می‌دهد.

آفت دهان معمولا روی لایه داخلی دهان بخصوص در قسمت های نرم تر مثل زیر زبان، قسمت های داخلی گونه ها و پشت لب و نیاز به درمان ریشه ایجاد می‌شود. این نوع زخم ها معمولا در زمان به وجود آمدن دردناک هستند که به مرور بهبود پیدا می‌کنند ولی ممکن است دوباره در اثر عواملی مثل استرس، آلوده بودن میوه و سبزیجات مصرفی به انواع قارچ ها، غذاهای گرم و تند پس چند روز دوباره در قسمت داخلی دهان و جراحی دندان به وجود بیایند. 

آفت دهان چیست

آفت شامل زخم های کم عمقی و کوچکی می‌شود که در داخل دهان به وجود می‌آیند این زخم‌های کوچک سوزش عجیبی داشته و  بسیار دردناک هستند با نام استوماتیت آفتی Aphthous Stomatitis شناخته می‌شوند. این زخم های کوچک به رنگ سفید، خاکستری یا زرد شکل می‌گیرند که گاهی با سطح سرخ رنگی احاطه می‌شوند. 

آفت دهانی از بیماری های  رایج دهان است که سالانه به طور متوسط 20 درصد افراد را مبتلا می‌کند. این بیماری بیشتر در زنان شایع است.‌ آفت دهان در خیلی از موارد ممکن است ارثی بوده و به دلایل ژنتیک داشته باشد.  آفت‌های دهان تقریبا در انداره های کوچکی ظاهر شده و قطری کمتر از یک میلیمتر دارند. 

ولی در عین حال بسیار دردناک بوده و در هنگام خوردن و آشامیدن یا حتی حرف زدن آزار دهند و دردناک هستند مانند کیست دندان. باید به این نکته توجه داشت که حساسیت نسبت به شرایط افرادی که به آفت دهان مبتلا هستند بی مورد است چون آفت دهان و دندان به هیچ عنوان مسری و واگیر دار نبوده و در اثر تماس از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی‌شود.

انواع آفت دهان

آفات  از نظر اندازه، شکل و میزان درد متمایز بوده و به سه دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام از آن‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و باید به صورت مجزا بررسی شوند.برای رزور وقت در کلینیک دندانپزشکی در غرب تهران تماس بگیرید

 جزیی( مینور یا کوچک)

آفت جزیی شایع ترین نوع آفت دهان است که به طور متوسط 80 درصد مبتلایان را در بر می گیرد. ویژگی‌های این نوع زخم که آن را از نمونه های دیگر متمایز می‌کند اندازه و قطر کوچک آن است این نوع آفت دهان نیاز به درمان خاصی ندارد و در یک دوره زمانی کوتاه 7 تا 10 روزه بهبود پیدا می‌نماید.

اصلی(ماژور یا بزرگ)

نوع آفت که با نام ماژور با بزرگ شناخته می‌شود، از لحاظ التهاب و جراحت از نوع مینور شدیدتر بوده و نسبت به نوع مینور  طیف کمتری از افراد  به آن مبتلا می‌شوند. اندازه زخم در این دسته از آفت دهان بزرگ تر از نوع مینور است در خیلی از مواقع برای بهبود نیاز به دارو و درمان دارد.

 دوره بهبود این نوع آفت طولانی بوده و گاهی تا 45 روز هم زمان می‌برد. محل زخم بسیار دردناک و آزاردهنده بوده و می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های دهانی نابهنجار شود.  

 ویروسی( تبخال دهانی)

کوچک ‌ترین نوع آفت نوع ویروسی هرپس است که به شکل خوشه‌هایی از زخم‌های کوچک دهانی ظاهر می‌شود. این نوع زخم در صورت آزاردهنده بودن ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. این نوع از آفت دهان دارای قطر بسیار کوچکی هستند بسیار دردناک بوده و در یک دوره زمانی حدوداً 10 روزه بهبود پیدا می‌کنند.

علت ایجاد 

علت ایجاد آفت دهان به صورت مشخص و واضح برای اهل فن شناخته شده نیست و با توجه به شرایط بدنی دلایل مختلفی برای آن در نظر گرفته می‌شود. 

عوامل متعددی ممکن است باعث ایجاد این عارضه شوند که از مهمترین عواملی که ممکن است باعث ایجاد آن شود می‌توان به مواردی مانند، آلرژی فرد مبتلا به بعضی از مواد غذایی، شرایط اسیدی پاره ای از مواد خوراکی، عادت های اشتباه در نظافت و تمیز نمودن دهان و دندان، رژیم‌های غذایی فاقد ویتامین B¹²، روی، اسید فولیک یا آهن، خمیر دندان‌های حاوی سدیم لوریل سولفات، حساسیت به باکتری‌های خاصی در دهان، برخی از هورمون ها، سیگار کشیدن، استرس عاطفی، بیماری های دستگاه گوارش و ضعف سیستم ایمنی بدن، کامل نبودن سیستم تغذیه، برخی داروها مثل انواع آسپرین‌ها ممکن است در بعضی از افراد باعث ایجاد آفت‌های دهان و دندان شود.  

علائم آفت های شدید

علائم آفت های دهان متفاوت بوده و طیف وسیعی از علائم را در بر می‌گیرند که از شایع ترین و مهمترین علائم آن می‌توان  به مواردی که در ادامه می‌آید اشاره کرد. ایجاد زخم گرد سفید با کناره یا لبه قرمز، ایجاد زخم های دردناک و آزاردهنده در قسمت های مختلف دهان از علائم شایع این بیماری است. 

منتهی باید دقت کرد که آفت های شدید و پیشرفته با علائمی مثل تب، تنبلی و خستگی مفرط، متورم شدن غدد لنفاوی، نشانه‌های استوماتیت یا آفتی عود کننده که نوعی ورم و عارضه  است که منجر به ایجاد آفت به شکل مکرر در دهان کودکان و جوانانی می‌شود که از نظر سلامتی در شرایط نرمالی قرار دارند. دلیل این نوع بیماری به وضوح روشن نیست اما عفونی نبوده و ارثی و ژنتیکی نمی‌باشد.

پیشگیری از ایجاد آفت 

با انجام روش‌های ساده‌ می‌توان از ایجاد آفت دهان پیشگیری نمود. که از آن جمله  این کار‌ها می‌توان به نخوردن غذاها و میوه‌های تحریک کننده دهان مثل آناناس، پرتقال، خوراکی‌های ادویه دار چیپس، آجیل و … اشاره کرد. همچنین در هنگام جویدن غذا بهتر است از صحبت کردن خود داری شود چون ممکن است باعث گزیده شدن و ایجاد زخم در دهانم گردد.

 کاهش فشارهای عصبی و استرس ناشی از درگیری های زندگی روزانه و مسواک زدن به صورت منظم و شستشوی دهان و دندان به شکل مرتب می‌تواند از ایجاد آفت دهان جلوگیری کند. از کارهای دیگری که می‌تواند باعث جلوگیری از آفت دهان شود خواب و استراحت منظم و کافی است که می تواند نقش مهمی در کاهش و برطرف شدن آفت دهان داشته باشد.‌

 استفاده نکردن از مسواک نرم و دهان شویه های حاوی سدیم لوریل سولفات هم می‌تواند برای پیشگیری از آفت بسیار موثر باشد. 

روشهای درمان 

آفت دهان از بیماری های دهان و دندان  است که اگر در شرایط حاد و دردناک نباشد نیاز به دارو و درمان خاصی نداشته و به مرور در یک دوره زمانی مشخص بهبود پیدا می‌کند. 

با این حال در صورت مواجه مکرر با آفت‌  و ایجاد دردهای شدید، درمان‌هایی جهت کاهش درد و تسریع بهبود ارائه می‌شود که از متداول ترین آن‌ها می‌توان به پوشش آفت دهان با خمیر جوش شیرین، استفاده از دهان شویه آب نمک و جوش شیرین، گذاشتن یخ روی زخم، استفاده از درمان های خانگی مثل چای بابونه، شیرین بیان و …، اشاره کرد.

 مصرف مکمل های غذایی مثل اسید فولیک ، ویتامین B⁶، ویتامین B¹² و روی که می‌تواند باعث جلوگیری از این عارضه شود. 

قرار دادن چای کیسه ای مرطوب روی زخم آفت، استفاده از دهان شویه های حاوی استروئید به منظور کاهش درد و ورم  می‌توانند برای بهبود و کاهش عارضه آفت دهان موثر و مفید باشند و در صورتی که درد و تورم بیش از اندازه بوده و باعث آزار و اذیت فرد گردد باید برای برطرف شدن مشکل به دکتر مراجعه شود. 

نتیجه‌گیری

آفت  از بیماری های شایع ای است که به شکل زخم های کوچک در دهان یا لثه بروز کرده و موجب درد و سوزش می‌شود. این عارضه در بین زنان بیشتر از مردان شایع است و از مهمترین علل آن می‌توان به استرس و‌ ناراحتی‌های عصبی اشاره کرد. 

درصورتی که آزاردهنده نباشد در یک دوره زمانی نسبتا کوتاه خودبخود التیام پیدا کرده و بهبود می‌یابد و در صورتی که از نوع ماژور یا بزرگ باشد ممکن است برای برطرف شدن و بهبود نیاز به مراجعه به پزشک و استفاده از داروهای تجویز شده باشد.برای مشاهده آدرس کلینیک دندان پزشکی نعمت الهی کلیک کنید