تغذیه مناسب سالمندان

تغذیه مناسب با توجه به سن و جنسیت متفاوت می باشد. با افزایش سن، نوشیدنی ها و غذاهایی که رژیم غذایی مناسبی برای شما محسوب می شوند کمی متفاوت با رژیم غذایی مناسب دوران جوانی شما خواهند بود. به طور کلی، با افزایش سن بدن شما نیاز کمتری به برخی از غذاها خواهد داشت و نیاز بیشتری به برخی از غذاهای دیگر. علاوه بر این تغذیه مناسب سالمندان، با توجه به جنسیت  برای پروتز دندان مصنوعی نیز متفاوت خواهد بود. مردان مسن نیازهای تغذیه ای متفاوتی نسبت به زنان مسن دارند.

اگر از ابتدا رژیم غذایی سالمی داشته باشید، با افزایش سن رژیم غذایی تغییر چندانی نمی کند. تنها لازم است که شما به نیازهای تغذیه ای خاص خودآگاه باشید و بر اساس آن ها انتخاب های غذایی خود را تنظیم کنید تا بدن شما هر آنچه در سنین بالا نیاز دارد را به دست بیاورد. اما جراحی دندان

چنانچه در انتخاب یا تهیه رژیم غذایی سالم خود نیاز به کمک دارید، می توانید با یکی از اعضای خانواده خود، متخصص مراقبت های بهداشتی یا متخصص تغذیه مجرب مشورت کنید. هر تغییر عمده ای در الگوی غذا خوردن یا ورزش کردن را با پزشک و متخصص تغذیه خود  برای لمینیت دندان مطرح کنید. ممکن است نیاز به تغییر در میزان و زمان مصرف داروهایی که استفاده می کنید باشد

تغذیه سالمندان

پنج گروه اصلی غذایی عبارت هستند از:

• سبزی‌ها: انواع سبزی های برگ دار، کلم ها، هویج، بادمجان، قارچ، گوجه فرنگی، پیاز، سیب زمینی، انواع فلفل ها و … در این گروه قرار می گیرند.
• میوه ها: در این گروه انواع میوه ها، کمپوت میوه، آب میوه های طبیعی و میوه های خشک قرار می گیرند.
• گروه غلات: ماکارونی، سیب زمینی، برنج، انواع نان ها مخصوصاً نان های سبوس دار و سایر غلات در این گروه قرار می گیرند.
• گروه پروتئین ها: این گروه شامل انواع گوشت (گوشت قرمز مانند گوشت گوساله و گوشت گوسفند – گوشت سفید مانند مرغ، ماهی و پرندگان)، تخم مرغ، حبوبات (لوبیا، عدس و …)، مغزها (بادام، پسته و …) می باشد.
• گروه لبنیات: شیر، ماست، پنیر، کشک، دوغ و بستنی در این گروه قرار می گیرند.

بهترین غذای سالمندان

به احتمال زیاد می دانید که رژیم غذایی سالم از نظر جسمانی، روانی و اجتماعی مفید می باشد. بدون انتخاب درست غذاها و نوشیدنی های خود، در معرض بیشتری از بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی-عروقی، دیابت نوع 3، برخی از سرطان ها و حتی مسائل مربوط به سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی خواهیم بود. رژیم غذایی سالم از نظر اجتماعی نیز کمک کننده می باشد. ارتباط منظم با افراد دیگر می تواند تنهایی و انزوا را برای دندان مانند درمان ریشه دندان کاهش دهد.

به طور خلاصه، برای تغذیه مناسب سالمندان توصیه می شود که روزانه:

• پنج گروه اصلی غذایی را به صورت گسترده در برنامه روزانه خود قرار دهید. سعی کنید مواد غذایی موجود در این پنج گروه را هم به عنوان وعده های اصلی و هم به عنوان میان وعده انتخاب کنید.
• روزانه شش تا هشت فنجان آب یا مایعات (آب میوه های طبیعی و …) مصرف کنید.
• غذاهایی که حاوی چربی اشباع شده هستند (مانند پیتزا، غذاهای سرخ شده، شیرینی ها و …) را از لیست روزانه خود تا حد امکان حذف کنید.
• استفاده از نمک را در وعده های غذایی خود محدود کنید. در هنگام آشپزی مقدار کمی نمک به غذا اضافه کنید و هنگام میل غذا به آن نمک اضافه نکنید.
• غذاها و نوشیدنی هایی که حاوی قند می باشند را به صورت محدود در لیست وعده های غذایی خود قرار دهید. غذاهایی مانند شیرینی، نوشابه های شیرین، نوشیدنی های میوه ای، آب های ویتامین دار، نوشیدنی های ورزشی و انرژی زا، مناسب برای تغذیه سالمندان برای کامپوزیت دندان قسطی نیستند.
• مصرف غذاهای “اضافی” – میان وعده ها – یا غذاهای “گهگاهی” – فست فودی – را به حداقل برسانید. این غذاها جزء رژیم غذایی سالم نیستند. غذاهایی که در بالا نیز به آن ها اشاره شد، مانند پیتزا، آب نبات، کیکی، بیسکویت، غذاهای سرخ شده و … که شامل قند زیاد، چربی بالا و نمک زیاد هستند.
• فعالیت بدنی داشته باشید. هر روز حداقل به مدت 30 دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط، مانند پیاده روی را در برنامه روزانه خود بگنجانید.

مواد غذایی لازم مناسب سالمندان

در طول زندگی، به طور کلی مردان نسبت به زنان به انرژی بیشتری نیاز دارند. علت این امر علاقه مردان به داشتن جثه ای بزرگتر و عضلات قوی تر است. میزان انرژی مورد نیاز فرد بستگی به سن، قد و میزان فعالیت او دارد. از آنجا که با افزایش سن توده عضلانی به مرور از دست می روند و میزان فعالیت بدنی کاهش می یابد، بنابراین میزان کالری دریافتی نیز باید کاهش یابد. البته این به این معنا نمی باشد که شما به مواد مغذی کمتری احتیاج دارید. در واقع، نیاز شما به مواد مغذی (کربوهیدرات، چربی، پروتئین، ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر، آب و غیره) تقریباً یکسان خواهد بود، اگر نه شاید بیشتر شود.

کلسیم مثال مناسبی در این خصوص است. نیاز شما به کلسیم برای استخوان ها و دندان های قوی افزایش می یابد؛ بنابراین وعده های اضافی شیر کم چرب، ماست و پنیر مهم هستند. سایر منابع خوب کلسیم عبارت هستند از ماهی قزل آلا، ساردین، سبزی‌های برگ‌دار مانند اسفناج و کلم پیچ، دانه های کنجد و بادام.

مقدار مواد غذایی لازم سالمندان

لازم است که بدانیم میزان نیاز بدن از هر گروه مواد غذایی چه مقدار است. برای داشتن یک وعده غذایی استاندارد مناسب تغذیه سالمندان در هر روز از گروه های غذایی متفاوت، می بایست به این میزان مصرف شود:

گروه سبزیجات

گروه سبزیجات مانند گروه میوه ها، علاوه بر آهن حاوی مقدار قابل توجهی فیبر هستند. این دو گروه تأمین کننده های خوبی برای ویتامین های A و C هستند و همچنین تعدادی از ویتامین های گروه B. هر واحد از گروه سبزیجات را می توان معادل نصف لیوان سبزی پخته یا نصف لیوان سبزی خرد شده خام در نظر گرفت.

گروه میوه ها

توصیه می شود روزانه حداقل دو واحد از این گروه در برنامه غذایی سالمندان قرار گیرد. هر واحد میوه را می توان معادل یک عدد میوه متوسط پرتقال یا سیب در نظر گرفت. در روز می توان زردآلو به میزان 3 عدد، انجیر خشک به میزان 3 عدد، خرما به میزان 4 عدد مورد مصرف قرار گیرند.

گروه غلات

بهتر است روزانه 6 تا 9 واحد از این گروه غذایی در برنامه غذایی سالمندان قرار گیرد. هر واحد از این گروه معادل با 30 گرم نان (انواع نان ها، در خصوص نان لواش معادل 3 کف دست)، یک عدد سیب زمینی متوسط پخته شده، نصف لیوان برنج پخته شده یا ماکارونی می باشد.

گروه پروتئین ها

پروتئین که نقشی ضروری جهت رشد و ترمیم بافت های بدن دارد، در این گروه غذایی به وفور یافت می شود. این گروه علاوه بر پروتئین، حاوی آهن و روی نیز می باشد که برای رشد و خون سازی بسیار لازم می باشند. به طور متوسط مصرف 2 تا 3 واحد از این گروه توصیه می شود. هر واحد معادل با دو عدد تخم مرغ، حبوبات پخته به مقدار یک لیوان، 2 تکه گوشت پخته (60 گرم)، ماهی به اندازه کف دست و یک سوم لیوان از مغزها می باشد.

برای مثال اگر برای صبحانه یک عدد تخم مرغ، برای ناهار 2 تکه گوشت (معادل 60 گرم) و برای شام نان به همراه یک لیوان لوبیا یا عدس پخته شده در نظر گرفته شود، 3 واحد از این گروه مورد استفاده قرار گرفته است.

گروه لبنیات

این گروه غذایی حاوی پروتئین، کلسیم، فسفر و دیگر مواد مغذی هستند. روزانه 2 تا 3 واحد از گروه لبنیات در برنامه غذایی سالمندان باید در نظر گرفته شود. هر واحد از این گروه معادل یک لیوان شیر یا ماست، دو لیوان دوغ و 40 گرم پنیر می باشد.

اهمیت وعده غذایی سالم در سالمندان

با افزایش سن، ممکن است خارج شدن از خانه برای خرید مواد غذایی سخت باشد، یا ممکن است که دچار کاهش اشتها یا بی اشتهایی شوید. در صورت امکان، سعی کنید هر وعده غذایی یا میان وعده خود را فرصتی برای استفاده از مواد مغذی لازم (مانند ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر) برای بدن خود قرار دهید. همچنین می توانید با دیگران میان وعده ها و وعده های غذایی خود را میل کنید که به عنوان یک فعالیت اجتماعی نیز بسیار مفید و کمک کننده است. در صورت نیاز برای خرید و تهیه مواد غذایی خود از خانواده، دوستان، پرستار یا پزشک خود کمک بخواهید.

استخوان ها و دندان های سالم با تغذیه مناسب سالمندان

پروتئین برای ساخت، ترمیم و حفظ سلامت استخوان ها و ماهیچه ها، بسیار ضروری می باشد. منابع عالی پروتئین عبارت هستند از همه گوشت ها، ماهی، تخم مرغ و غذاهای دریایی. انواع لبنیات (خامه، کره و …)، محصولات سویا. حبوبات مانند لوبیای پخته، همه آجیل ها و دانه ها و غلات نیز منابع خوبی از پروتئین هستند. سعی کنید که پروتئین مصرفی خود را در طول روز پخش کنید تا شانس استفاده بدن از آن بیشتر باشد. در صورتی که زیاد گرسنه نیستید، ابتدا قسمت پروتئینی غذای خود را میل کنید.

 ویتامین D نیز برای سلامت استخوان ها ضروری است. بهترین منبع این ویتامین، خورشید می باشد؛ اما برای دریافت ویتامین D از نور خورشید، هر روز مدت کوتاهی در نور قرار بگیرید. چنانچه پزشک شما را از قرار گرفتن در معرض نور خورشید منع کرده است، می توانید ویتامین D مورد نیاز خود را از زرده تخم مرغ، کره، مارگارین، شیر، پنیر، جگر، ماهی تن یا ساردین تأمین کنید. در این خصوص با پزشک خود حتماً صحبت کنید.

 اگر از آرتریت (التهاب مفصل) رنج می برید، می توانید از روغن ماهی کمک بگیرید. حداقل دو بار در هفته ماهی بخورید. در صورت نیاز به استفاده از مواد مکمل با پزشک خود مشورت کنید.

در پایان باید مجدداً متذکر شد که احساس تشنگی و نیاز به آب در دوران سالمندی کاهش می یابد. این مسئله احتمال بروز بیماری های عفونی دستگاه ادراری و تنفسی را افزایش می دهد. همچنین زخم های بستر و یبوست نیز در این سنین افزایش می یابند که نیاز به مصرف آب زیاد در طول روز برای سالمندان را ضروری می‌کند. برای هضم بهتر غذاها و کمک به دفع بهتر می توان از آب آلو استفاده کرد. مصرف روزانه 6 تا 8 فنجان آب یا مایعات و نیز مصرف متعادل از پنج گروه غذایی اصلی برای سالمندان بسیار ضروری می باشد.

جهت مشاهده آدرس کلینیک دندانپزشکی نعمت الهی وارد شوید.