برخی از خدمات دندانپزشکی در کلینیک دندان پزشکی در غرب تهران که علاوه بر کمک به سلامت دندان ها به زیبایی دندان نیز کمک می کنند عبارت هستند از: ایمپلنت، روکش، بریج، پروتز و روکش. برخی از آن ها می توانند جدا شوند و برخی دیگر به طور دائمی در دهان شما ثابت می شوند.
پروتز دندان چیست؟
پروتز دندان یک وسیله دندانپزشکی است که جایگزین مناسبی برای دندان های از دست رفته می باشد. همچنین از پروتز دندان برای پوشاندن عیوب ظاهری دندان نیز استفاده می شود. در صورت تمایل به بهبود ظاهر دندان های خود می توانید با مشورت دندان پزشک یا متخصص پروتز دندان ارزان موثرترین گزینه برای دندان های خود را انتخاب کنید.
در اصطلاح به دندان مصنوعی یا تعویض دندان، پروتز دندان گفته می شود که دارای نوع های مختلفی می باشد. در ساده ترین حالت روکش های ساده ای که برای ترمیم دندان ها استفاده می شوند، جزو پروتزهای دندان می باشند. تا حالتی که دندان کاملاً با دندان مصنوعی جایگزین می شود. به جهت زیبایی یا دلایل پزشکی متناسب با شرایط دندان، دندان پزشک از پروتز متحرک یا ثابت بعد از روکش دندان پر شده استفاده خواهند کرد.
انواع پروتز دندان
در حال حاضر سه نوع پروتز دندان مورد استفاده قرار می گیرند که عبارت هستند از:
- پروتز دندان ثابت
- پروتز دندان متحرک
- ایمپلنت پروتز دندان ثابت
پروتزهای ثابت دندان
این پروتزها در میان عموم مردم تحت عنوان روکش دندان شناخته شده است. پروتزهای دندان ثابت به دو صورت وجود دارند:
روکش دندان به صورت تک واحدی (single dental crown)
همان طور که اشاره شد افراد عادی پروتز ثابت دندان را تحت عنوان روکش دندان می شناسند. این پروتز به طور معمول هنگامی که دچار آسیب شده است و به دلیل ساختار ضعیف خود نیاز به حفاظت دارد، مورد استفاده قرار می گیرد. البته در برخی موارد برای زیبایی دندان نیز از این نوع روکش استفاده می شود.
بریج دندان (dental bridges)
نوع دیگری از پروتزهای ثابت دندان، بریج های دندان هستند که به طور معمول تحت عنوان پروتز ثابت دندان شناخته می شوند. زمانی که فرد یک یا چند دندان خود را از دست داده است، دو دندان در جلو و عقب به عنوان پایه در نظر گرفته می شوند و پروتز مانند یک پل (bridge) ما بین دندان ها قرار می گیرد تا با پر شدن جای خالی دندان ها، امکان جویدن غذا برای شخص مجدداً ایجاد شود. این پروتز نیز مانند پروتزهای دیگر علاوه بر سلامتی، زیبایی دندان ها را برمی گردانند.
پروتز دندانی متحرک
زمانی که امکان استفاده از پروتزهای ثابت دندانی نباشد، از پروتز دندان متحرک استفاده می شود. این پروتزها را می توان به راحتی داخل دهان گذاشت و در زمان های مشخص از دهان خارج کرد.
انواع پروتزهای دندان متحرک
پروتز دندانی پارسیل (partial prosthesis)
به طور معمول در پروتزهای دندان از ترکیب آکریل (قسمت صورتی رنگ پروتز یا همان لثه پروتز) و آلیاژ فلزی استفاده می شود. به دلیل فلزی بودن گیره ها پروتزهای دندان دارای ظاهری ناخوشایند هستند. در حال حاضر نوع دیگری از پروتزهای دندان طراحی شده است که به پروتز دندان پارسیل شناخته می شوند. در این پروتزها قسمت فلزی به رنگ دندان در آمده است.
پروتزهای دندان پارسیل در چند نوع طراحی می شوند که عبارت هستند از:
- پروتز های پارسیل فلیپر (تمام آکریل): در اکثر مواقع به عنوان درمان موقت مورد استفاده قرار می گیرند.
- پروتزهای کرم کبالت: در حالتی که شخص در انتهای دهان خود نیاز به گذاشتن پروتز دارد و دندانی به عنوان پایه قرار ندارد به کار برده می شود.
پروتز کامل دندان یا دست دندان (denture)
زمانی که شخص تمام دندان های خود را از دست داده است، نیاز به استفاده از پروتز دندان متحرک است. پروتز دندان کامل دارای دو قسمت می باشد: قسمت دندان ها که سفید می باشد و قسمت صورتی رنگ پروتز که لثه پروتز نامیده می شود. قسمت لثه پروتز باید از استحکام بالایی برخوردار باشد.
البته در حال حاضر با وجود ایمپلنت های دندانی، کمتر از این نوع پروتزهای دندان استفاده می شود. به طور معمول بیشترین علت استفاده از این نوع پروتزها کم هزینه تر بودن آن ها نسبت به ایمپلنت دندان می باشد. این نوع پروتزها خود در دو نوع لثه نرم و لثه سخت موجود می باشند.
پروتزهای دندان با لثه نرم کاربرد زیادی ندارند و باعث از بین رفتن لثه دهان بیمار می شوند. پروتزها همچنین به راحتی قابل تمیز کردن نیستند. این امر باعث افزایش احتمال رشد باکتری ها و قارچ های متفاوت در پروتز می شود. در صورتی که لثه فرد دچار تورم یا التهاب شود، پروتز نرم به صورت لایه ای با ضخامت بین 1 تا 2 میلی متر در زیر لثه سخت برای مدت کوتاهی قرار می گیرد تا دهان فرد برای پروتز با لثه سخت آماده شود.
پروتز دندان اوردنچر (over denture)
اُوِردِنچِر درمان جدیدی است که در آن دندان مصنوعی را با قرار دادن روی یک پایه ثابت می کنند. این روش جدید برعکس دندان های مصنوعی به علت داشتن پایه ای جهت ثابت ماندن، قدرت جویدن بیشتری به فرد می دهد.
اوردنچر بر پایه ایمپلنت
در این روش، پروتز دندان به طور کامل روی ایمپلنت ها سوار می شوند. تعداد ایمپلنت ها بر اساس تشخیص متخصص متفاوت می باشد. به صورت معمول لازم است که برای فک بالا حداقل بین 4 تا 6 عدد ایمپلنت و برای فک پایین بین 2 تا 4 عدد ایمپلنت مورد استفاده قرار گیرد. از مزایای استفاده از روش اوردنچر بر پایه ایمپلنت می توان به کم هزینه تر بودن این روش نسبت به روش پروتز ثابت با ایمپلنت اشاره کرد. علت این امر تعداد کمتر ایمپلنت های به کار رفته در این روش می باشد.
اوردنچر بر پایه ایمپلنت و لثه
در این روش به طور معمول به جای دندان نیش یا آسیا دو عدد ایمپلنت قرار می گیرد و توسط یک میله دو ایمپلنت به یکدیگر متصل می شوند؛ و پروتزها در جای خود قرار می گیرند. به این روش اوردنچر میله ای هم گفته می شود.
اوردنچر بر پایه لثه
در این روش، به طور مستقیم روی لثه های بالا و پایین ایمپلنت ها را قرار می دهند. این روش شباهت زیادی به دندان مصنوعی به روش سنتی دارد. در اوردنچر بر پایه لثه، از ایمپلنت با جنس تیتانیوم استفاده می شود که با بی‌حسی موضعی می تواند درون فک قرار گیرد. سپس قطعاتی روی ایمپلنت قرار می گیرد که با پروتز متصل شود. آنچه در این روش بسیار مهم است، جوش خوردن پایه ایمپلنت با فک شخص می باشد. به طور معمول حداقل زمان برای جوش خوردن پایه با جنس تیتانیوم برای فک بالا 5 ماه و برای فک پایین 3 ماه می باشد.
مزایای استفاده از روش اوردنچر
- جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان های فک
- کاهش آسیب به لثه ها
- از بین رفتن حرکت های افقی پروتز
- توانایی جویدن غذاها
- تجمع کمتر غذا در زیر لثه و پروتز
- مقرون به صرفه تر بودن نسبت به روش هایی مانند ایمپلنت دندان ثابت
- حس راحتی بیشتر بیمار (نسب به روشی مانند دندان مصنوعی)
- امکان خارج کردن پروتز در شب (که به استراحت فک و لثه ها کمک می کند و فشار وارد بر آن ها کاهش می دهد.)
نکات پایانی
نیاز است برای عادت کردن به پروتز دندان خود، کمی صبور کنید. گاهی اوقات امکان دارد که به خاطر ایجاد التهاب بافت های داخلی دهان، پروتز به خوبی در جای مناسب خود قرار نگیرد. در صورت این مشکل لازم است که حتماً به آدرس کلینیک دندان پزشکی نعمت الهی خود مراجعه کنید تا اقدامات لازم را انجام دهند.
جهت سالم ماندن و عمر طولانی داشتن پروتزهای دندان رعایت اصول بهداشتی لازم و ضروری است. با رعایت کردن این اصول امکان این است که تا پایان عمر فرد هم پروتزها سالم بمانند.
جهت مراقبت از پروتز دندان متحرک می توان موارد زیر را انجام داد:
- پروتزها 2 را بار در روز مسواک بزنید.
- در روزهای اول پروتزها را در زمان خواب از دهان خارج نکنید.
- زمان تمیز کردن پروتز دندان مراقب افتادن آن ها باشید.
- سطح خارجی پروتز دندان را به وسیله مسواک مخصوص موجود در بازار تمیز کنید.
- توسط مسواک نرم دهان، لثه و مخاط داخلی دهان خود را تمیز کنید.
- پروتز دندان را به مدت 8 ساعت در هفته درون محلول ضد عفونی کننده قرار دهید.
- زمان هایی که از پروتز دندان استفاده نمی کنید آن را در ظرفی حاوی آب نمک قرار دهید.
- بلافاصله پس از مصرف غذاهای رنگی پروتز دندان را تمیز کنید.
- به مقدار یک قاشق چای خوری سفید کننده خانگی مانند سرکه را همراه یک لیوان آب را در ظرفی بریزید و در زمان استحمام پروتز را در ظرف قرار دهید. بعد از اینکه پروتز را از ظرف خارج کردید حتماً آن را بشویید.
- در صورتی که پروتز تغییر رنگ داد، یک قاشق سفید کننده خانگی و آب را در ظرفی بریزید و به مدت 6 تا 8 ساعت پروتز را در ظرف قرار دهید.
