مضرات جرم گیری دندان یکی از موضوعاتی است که بسیاری از افراد به آن توجه ویژه‌ای دارند. اگرچه جرمگیری به عنوان یک روش مؤثر برای پاکسازی دندان‌ها و حفظ بهداشت دهان شناخته می‌شود، اما برخی افراد نگرانی‌هایی در مورد اثرات جانبی و مضرات احتمالی آن دارند. این روش که معمولاً توسط دندانپزشکان برای حذف پلاک‌ها و جرم‌های دندانی انجام می‌شود، می‌تواند با حساسیت دندان‌ها، تحلیل لثه‌ها و حتی در مواردی، آسیب به مینای دندان همراه باشد.
جرمگیری دندان (scaling tooth) یک فرایند ضروری برای حفظ بهداشت دهان است. این روش به طور معمول توسط دندانپزشکان انجام می‌شود تا از انباشته شدن پلاک و باکتری‌ها بر روی سطح دندان جلوگیری شود. اما آیا واقعاً جرم گیری دندان مضر است؟ آیا باعث حساسیت دندان یا لق شدن آن می‌شود؟ در این مقاله به بررسی این موضوعات خواهیم پرداخت.
آیا جرم گیری به دندان آسیب می‌زند؟
جرم گیری یکی از مراحل مهم در بهداشت دهان و دندان است که برای حفظ سلامت دهان و پیشگیری از بیماری‌های لثه و تجمع پلاک در دندان‌ها انجام می‌شود. این فرآیند شامل پاکسازی و از بین بردن رسوبات و رسوبات سخت (سنگ‌های دندانی) در سطح دندان‌ها و اطراف لثه است. اگرچه برخی افراد ممکن است نگران این باشند که جرم گیری ممکن است به دندان‌ها آسیب برساند، اما در واقعیت، اگر توسط یک دندانپزشک ماهر و با استفاده از وسایل و فنون مناسب انجام شود، این فرآیند به دندان‌ها آسیبی وارد نمی‌کند.
دندانپزشکان برای انجام جرم گیری از وسایلی مانند اسکریپرها، اسپری‌های آبی و هوا، و دستگاه‌های الکتریکی استفاده می‌کنند که طراحی شده‌اند تا رسوبات را به آرامی و بدون آسیب به دندان‌ها و لثه‌ها حذف کنند. همچنین، تجربه و مهارت دندانپزشک در انجام این فرآیند نقش بسیار مهمی دارد. دندانپزشکان با آگاهی از وضعیت دندان‌ها و سلامت لثه، با دقت و احتیاط لازم جرم گیری را انجام می‌دهند تا هیچ گونه آسیبی به دندان‌ها وارد نشود.
باید توجه داشت که عدم انجام جرم گیری می‌تواند منجر به تجمع پلاک، سنگ دندانی، التهاب لثه و در نتیجه بیماری‌های دهانی و لثه شود. بنابراین، انجام جرم گیری به موقع و به صورت دوره‌ای به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند و برای پیشگیری از مشکلات بزرگتر دهانی اهمیت دارد.
آیا جرمگیری باعث حساسیت دندان می‌شود؟
جرم گیری دندان فرآیندی است که به کمک ابزارهای خاص، از جمله اسکریپرها، اسپری‌های آبی و هوا، و دستگاه‌های الکتریکی، رسوبات و سنگ دندانی را از روی سطح دندان‌ها و اطراف لثه‌ها پاک می‌کند. این رسوبات معمولاً شامل پلاک، که لایه‌ای نرم است و از باکتری‌ها و مواد غذایی تشکیل شده، و همچنین سنگ دندانی که از تجمع مواد معدنی در پلاک به وجود می‌آید، می‌شود.
به طور معمول، وقتی پلاک و سنگ دندانی بر روی دندان‌ها تجمع می‌یابند، می‌توانند به طور مستقیم با بافت لثه در تماس باشند و عفونت و التهابات را در لثه‌ها ایجاد کنند. این التهابات می‌توانند به بیماری‌های لثه مانند التهاب لثه (جیوه) منجر شوند. علاوه بر این، رسوبات پلاک و سنگ دندانی می‌توانند باعث تغییرات در سطح دندان‌ها شوند و در نتیجه موجب تغییرات در رنگ و زیبایی دندان‌ها شوند.
در مورد حساسیت دندان، اگرچه برخی ادعا می‌کنند که جرم گیری ممکن است حساسیت دندان را افزایش دهد، اما اگر این فرآیند توسط یک دندانپزشک ماهر و با ابزارهای مناسب انجام شود، این اتفاق نخواهد افتاد. در واقع، جرم گیری صحیح و مداوم می‌تواند از حساسیت دندان جلوگیری کند، زیرا با حذف رسوبات و پلاک، عواملی که می‌توانند به حساسیت دندان منجر شوند، کاهش می‌یابد.
بنابراین، انجام جرم گیری به صورت منظم و توسط یک دندانپزشک ماهر نه تنها به بهبود بهداشت دهان و دندان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند از ایجاد مشکلاتی مانند حساسیت دندان نیز جلوگیری کند.
مضرات جرم گیری دندان
در ادامه به توضیح مضرات جرم گیری دندان می پردازیم:
دندان‌های حساس: دندان‌های حساس به دلیل برداشتن لایه جرم از سطح دندان‌ها پس از جرمگیری ممکن است در برابر تغییرات دما و انواع مختلف غذاها (به‌ویژه غذاهای سرد، گرم، شیرین یا ترش) حساس شوند. این حساسیت به دلیل قرار گرفتن عاج دندان در معرض مستقیم محیط دهان است. عاج دندان شامل تعداد زیادی از لوله‌های میکروسکوپی است که به نواحی حساس داخلی دندان‌ها متصل می‌شوند. پس از برداشتن جرم، این لوله‌ها دیگر به‌وسیله پلاک‌ها مسدود نیستند و این باعث می‌شود که تحریکات محیطی مستقیم‌تر به این نواحی حساس برسند. استفاده از خمیر دندان‌های مخصوص دندان‌های حساس و پرهیز از مصرف غذاهای تحریک‌کننده تا مدتی پس از جرمگیری می‌تواند به کاهش این حساسیت کمک کند.
درد لثه: درد لثه پس از جرمگیری ممکن است به دلیل ایجاد خراش‌های میکروسکوپی در بافت لثه یا التهاب ناشی از برداشتن رسوبات زیر لثه‌ای ایجاد شود. این درد می‌تواند به شکل یک احساس زخم و ناراحتی در لثه‌ها تجربه شود. معمولاً این درد با گذشت زمان و با التیام بافت‌های لثه کاهش می‌یابد. استفاده از دهانشویه‌های ضدعفونی‌کننده، مصرف غذاهای نرم و خودداری از تحریک بیشتر لثه‌ها در طول دوره بهبود، می‌تواند به کاهش ناراحتی و تسریع روند بهبودی کمک کند. در صورت شدید بودن درد، مشورت با دندانپزشک برای تجویز مسکن مناسب توصیه می‌شود.
خونریزی: خونریزی پس از جرمگیری عمیق ممکن است به دلیل التهاب لثه‌ها یا وجود زخم‌های کوچک ناشی از فرآیند تمیز کردن باشد. این وضعیت بیشتر در بیمارانی مشاهده می‌شود که برای مدت طولانی از دندان‌ها و لثه‌های خود مراقبت نکرده‌اند و یا به پریودنتیت مبتلا هستند. خونریزی معمولاً به صورت رگه‌های خفیف خون در بزاق مشاهده می‌شود و به طور طبیعی ظرف چند روز برطرف می‌شود. استفاده از دهانشویه‌های مخصوص، پرهیز از مسواک‌زدن محکم و خودداری از مصرف مواد غذایی سفت و تحریک‌کننده می‌تواند به کاهش خونریزی و بهبود سریع‌تر لثه‌ها کمک کند.
لثه متورم: تورم لثه‌ها پس از جرمگیری معمولاً به دلیل واکنش طبیعی بدن به تحریکات خارجی، مانند خراشیدن لثه‌ها هنگام برداشتن رسوبات، رخ می‌دهد. این تورم اغلب به شکل قرمزی و پف کردن لثه‌ها مشاهده می‌شود و در طی چند روز با مراقبت‌های مناسب مانند استفاده از دهانشویه ضدعفونی‌کننده و ماساژ ملایم لثه‌ها کاهش می‌یابد. در موارد نادر که تورم ناشی از عفونت باشد، دندانپزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند تا از تشدید مشکل جلوگیری شود. مصرف مقدار زیادی آب و حفظ بهداشت دهان و دندان در این دوران می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.
فاصله بین دندان‌ها: پس از جرمگیری عمیق، ممکن است بیمار متوجه افزایش فضا بین دندان‌ها شود. این به دلیل برداشته شدن جرم و پلاک‌هایی است که قبلاً این فضاها را پر می‌کردند و باعث پنهان شدن فضاهای طبیعی بین دندان‌ها شده بودند. این فضاها ممکن است در ابتدا نگران‌کننده به نظر برسند، اما با رعایت بهداشت دهان و دندان، لثه‌ها ممکن است مجدداً به سمت بالا حرکت کرده و این فضاها را پر کنند. استفاده از نخ دندان به صورت منظم و صحیح، می‌تواند به جلوگیری از تجمع مجدد پلاک و حفظ سلامت لثه‌ها و دندان‌ها کمک کند. در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است برای اصلاح این فضاها و بهبود ظاهر دندان‌ها، درمان‌های زیبایی را پیشنهاد دهد.
چگونه از مضرات جرم گیری دندان مراقبت کنیم؟
برای مراقبت از مضرات جرم گیری دندان، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
۱. مراقبت از دندان‌های حساس:
- استفاده از خمیردندان مخصوص: از خمیردندان‌های مخصوص دندان‌های حساس که حاوی موادی مانند نیترات پتاسیم هستند، استفاده کنید. این مواد به مسدود کردن لوله‌های عاج دندان کمک می‌کنند و حساسیت را کاهش می‌دهند.
- پرهیز از مصرف غذاهای محرک: تا زمانی که حساسیت کاهش یابد، از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های بسیار سرد، گرم، ترش یا شیرین خودداری کنید.
- استفاده از مسواک نرم: مسواک‌های نرم‌تر کمتر باعث تحریک دندان‌ها و لثه‌ها می‌شوند. همچنین، استفاده از مسواک با فشار کم توصیه می‌شود.
۲. کاهش درد لثه:
- استفاده از دهانشویه‌های ضدعفونی‌کننده: دهانشویه‌های حاوی کلرهگزیدین یا فلوراید می‌توانند به کاهش التهاب و درد لثه‌ها کمک کنند.
- غذاهای نرم و غیرمحرک: مصرف غذاهای نرم مانند سوپ‌ها و پوره‌ها به لثه‌ها فرصت استراحت می‌دهد و از تحریک بیشتر آنها جلوگیری می‌کند.
- مصرف مسکن در صورت نیاز: اگر درد شدید است، می‌توانید با مشورت دندانپزشک از مسکن‌های ضدالتهاب مانند ایبوپروفن استفاده کنید.
۳. پیشگیری از خونریزی:
- مسواک زدن با دقت: از مسواک زدن شدید پرهیز کنید و از مسواک‌های نرم استفاده کنید. نخ دندان را با احتیاط استفاده کنید.
- استفاده از دهانشویه: دهانشویه‌های ضدباکتری می‌توانند به کاهش خونریزی لثه‌ها کمک کنند.
- پرهیز از مصرف غذاهای سفت: غذاهای سفت و سخت می‌توانند باعث تشدید خونریزی شوند، بنابراین تا بهبود کامل از مصرف این نوع غذاها خودداری کنید.
۴. کاهش تورم لثه:
- استفاده از کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد روی صورت در نزدیکی ناحیه تورم می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
- شست‌وشو با آب نمک: محلول آب نمک گرم می‌تواند به تسکین تورم و ضدعفونی کردن لثه‌ها کمک کند.
- استفاده از دهانشویه‌های ضدالتهاب: دهانشویه‌های ضدالتهابی می‌توانند به کاهش تورم و التهاب لثه‌ها کمک کنند.
۵. مراقبت از فاصله بین دندان‌ها:
- استفاده از نخ دندان: استفاده منظم از نخ دندان به کاهش تجمع پلاک در فضاهای بین دندانی کمک می‌کند و از بازگشت رسوبات جلوگیری می‌کند.
- مشاوره با دندانپزشک: اگر فاصله بین دندان‌ها بزرگ شده و نگرانی‌های زیبایی دارید، مشاوره با دندانپزشک برای انجام درمان‌های ترمیمی یا زیبایی مانند پر کردن این فضاها یا استفاده از بریس‌ها می‌تواند مفید باشد.
این اقدامات می‌توانند به کاهش مضرات جرم گیری دندان کمک کرده و روند بهبودی را تسریع کنند.
مضرات جرم گیری دندان؛ آیا جرم گیری دندان باعث لق شدن آن می‌شود؟
جرمگیری دندان به خودی خود باعث لق شدن دندان‌ها نمی‌شود. با این حال، ممکن است احساس کنید که دندان‌ها پس از جرمگیری کمی لق شده‌اند، اما این وضعیت معمولاً به دلایل دیگری اتفاق می‌افتد. دلایل ایجاد احساس لق شدن دندان‌ها پس از جرمگیری:
- پریودنتیت یا تحلیل لثه: اگر فرد قبل از جرمگیری دچار بیماری لثه (پریودنتیت) باشد، این بیماری باعث تحلیل لثه و استخوان اطراف دندان‌ها می‌شود. در این شرایط، جرمگیری عمیق باعث برداشتن رسوبات و جرم‌های سختی می‌شود که به دندان‌ها چسبیده بودند و به نوعی از لق شدن دندان‌ها جلوگیری می‌کردند. با برداشتن این جرم‌ها، ممکن است احساس کنید که دندان‌ها لق شده‌اند، اما در واقع این جرم‌ها باعث شده بودند که لثه و استخوان کمتر دیده شوند و مشکل واقعی قبلاً وجود داشته است.
- برداشتن رسوبات بین دندانی: جرم‌ها و پلاک‌هایی که بین دندان‌ها جمع شده‌اند، ممکن است به صورت کاذب دندان‌ها را در جای خود محکم نگه دارند. وقتی این جرم‌ها برداشته می‌شوند، ممکن است احساس کنید که دندان‌ها کمتر محکم هستند، اما این حالت طبیعی است و با گذشت زمان لثه‌ها بهبود یافته و دندان‌ها دوباره به حالت عادی بازمی‌گردند.
جرمگیری، به شرطی که توسط یک دندانپزشک ماهر انجام شود، نه تنها باعث لق شدن دندان‌ها نمی‌شود بلکه از بیماری‌های لثه و مشکلات جدی‌تر پیشگیری می‌کند. اگر دندان‌ها پس از جرمگیری لق به نظر می‌رسند، احتمالاً به دلیل بیماری لثه یا رسوبات انباشته‌شده قبلی بوده که جرمگیری آنها را آشکار کرده است. در چنین مواردی، ادامه مراقبت‌های دندانی و مشورت با دندانپزشک می‌تواند به بهبود وضعیت و جلوگیری از مضرات جرم گیری دندان کمک کند.
جلوگیری از نیاز مکرر به جرم گیری
برای جلوگیری از نیاز مکرر به جرمگیری (Scaling Tooth)، شما باید از دندان‌هایتان مراقبت کنید و به این نکات توجه کنید:
1. هر روز دندان‌هایتان را دو بار بشویید، یکبار صبح پس از صبحانه و یکبار شب قبل از خواب.
2. از مسواک و مسواک‌های الکتریکی استفاده کنید تا دندان‌هایتان به خوبی تمیز شوند.
3. استفاده از نخ دندان و انجام مسواکی بین دندانی به منظور حذف باقیمانده‌های غذا و جلوگیری از تشکیل رسوبات.
4. از مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که می‌توانند به تشکیل رسوبات در دهان منجر شوند، مثل شکر، شیرینی، نوشیدنی‌های گازدار، و نوشابه‌های انرژی‌زا، پرهیز کنید.
5. رژیم غذایی سالمی رعایت کنید و مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C و کلسیم را افزایش دهید.
6. به منظور حفظ سلامت دهان و دندان‌ها، هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید تا جرمگیری (Scaling) انجام شود و هرگونه مشکلی به موقع شناسایی و درمان شود.
با رعایت این نکات، می‌توانید از عوارض جرمگیری دندان‌ها پیشگیری کنید و سلامت دهان خود را حفظ کنید.
نکات مثبت جرم گیری
پس از بررسی مضرات جرم گیری دندان، حال می خواهیم به نکات مثبت جرمگیری دندان‌ها بپردازیم:
1. پاکسازی عمیق: جرمگیری به دندان‌ها کمک می‌کند تا از رسوبات و ترکیبات زایدی که روی سطح آنها تشکیل می‌شوند پاک شوند و دهان به نظافت کاملی دست یابد.
2. جلوگیری از بیماری‌های لثه: جرمگیری با حذف پلاک و سنگ‌های دندانی، به جلوگیری از بیماری‌های لثه مانند التهاب و خونریزی لثه کمک می‌کند و به سلامتی لثه‌ها کمک می‌کند.
3. بهبود عملکرد دهانی: با پاکسازی دندان‌ها از رسوبات، عملکرد دهانی افراد بهبود می‌یابد و مشکلاتی مانند بوی بد دهان و دچار شدن به عفونت‌های دهانی کاهش می‌یابد.
4. حفظ سلامت دندان و لثه: جرمگیری منجر به حفظ سلامت دندان و لثه می‌شود، زیرا با از بین بردن رسوبات، احتمال تشکیل ترکیبات زاید که باعث تخریب دندان و لثه می‌شوند کاهش می‌یابد.
5. افزایش زیبایی دندان: با پاکسازی عمیق دندان‌ها، زیبایی و درخشندگی طبیعی آنها بهبود می‌یابد و لبخند شما روشن‌تر و جذاب‌تر خواهد بود.
با انجام جرمگیری منظم و دقیق، می‌توانید از تمامی فواید مثبت آن بهره‌مند شوید و به سلامتی دهان و دندان‌های خود بیشتر اهمیت دهید.
نتیجه گیری
در این مقاله به مضرات جرم گیری دندان پرداختیم. جرمگیری دندان، اگرچه روشی موثر برای حفظ بهداشت دهان و جلوگیری از مشکلات دندانی است، اما ممکن است برای برخی افراد مضراتی به همراه داشته باشد. برخی از این مضرات شامل حساسیت دندان‌ها به دمای سرد و گرم، تحلیل لثه‌ها، و ایجاد درد و ناراحتی کوتاه‌مدت پس از انجام جرمگیری است. همچنین، اگر این فرآیند به طور مکرر انجام شود یا به دست افراد غیرمتخصص صورت گیرد، ممکن است منجر به تخریب سطح مینای دندان و افزایش خطر پوسیدگی شود.
از طرفی، حساسیت دندان‌ها پس از جرمگیری ممکن است باعث مشکلات بیشتری در مصرف غذاها و نوشیدنی‌های گرم و سرد شود. این حساسیت، اگرچه معمولاً موقتی است، اما در برخی موارد می‌تواند مدت طولانی‌تری ادامه یابد و باعث ناراحتی قابل توجهی شود. به همین دلیل، مهم است که افراد پس از انجام جرمگیری، از مصرف مواد تحریک‌کننده دندان‌ها پرهیز کنند و از دهان‌شویه‌ها و خمیردندان‌های مخصوص دندان‌های حساس استفاده کنند.
در نهایت، انجام جرمگیری باید توسط دندانپزشکان مجرب و متخصص انجام شود تا از آسیب به ساختار دندان‌ها و لثه‌ها جلوگیری شود. همچنین، توصیه می‌شود افرادی که دچار حساسیت یا مشکلات لثه‌ای هستند، قبل از تصمیم‌گیری برای جرمگیری با دندانپزشک خود مشورت کنند تا بهترین راه‌حل برای حفظ بهداشت دهان و دندان خود را انتخاب کنند. به این ترتیب، می‌توان از مزایای جرمگیری بهره‌مند شد و همزمان از مضرات احتمالی آن نیز کاست.
