چگونه از درد بعد از عصب کشی دندان جلوگیری و یا آن را درمان کنیم؟

گاهی اوقات مشکلات دندانی باعث می شود که دندان پزشک برای بیمار روش عصب کشی را تشخیص دهد. همانطور که حتما می دانید هر درمان دندان پزشکی و پزشکی می تواند با عوارضی همراه باشد. علت درد بعد از عصب کشی دندان یکی از همین عوارض است. در ادامه در رابطه با دلایل این موضوع توضیحاتی ارائه می دهیم.

چرا عصب کشی انجام می‌شود؟

عصب کشی یا درمان ریشه دندان یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین درمان‌های دندانپزشکی است که به منظور حفظ و نجات دندان‌هایی که دچار آسیب جدی شده‌اند انجام می‌شود. این عمل زمانی ضرورت پیدا می‌کند که عصب یا پالپ دندان، که شامل عروق خونی و بافت‌های عصبی است، دچار التهاب یا عفونت شود. التهاب یا عفونت می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد:

1. پوسیدگی‌های عمیق دندان: پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین دلایل نیاز به عصب کشی است. زمانی که پوسیدگی به عمق دندان نفوذ کرده و به عصب دندان می‌رسد، عفونت و التهاب رخ می‌دهد که تنها با عصب کشی می‌توان آن را درمان کرد.
2. آسیب‌های فیزیکی به دندان: ضربه‌های شدید به دندان می‌توانند باعث شکستگی یا ترک خوردن آن شوند. این آسیب‌ها ممکن است به عصب دندان آسیب برسانند و باعث التهاب یا عفونت شوند که در این صورت نیاز به عصب کشی خواهد بود.
3. عفونت‌های دندانی: عفونت‌های دندانی ناشی از باکتری‌ها می‌توانند به عصب دندان نفوذ کنند و باعث التهاب و درد شدید شوند. این عفونت‌ها معمولاً نیاز به عصب کشی دارند تا عفونت به طور کامل از بین برود و دندان حفظ شود.
4. بیماری‌های لثه: بیماری‌های پیشرفته لثه ممکن است به استخوان‌های نگهدارنده دندان و نهایتاً به عصب دندان آسیب برسانند. در چنین شرایطی، عصب کشی ممکن است تنها راه حل برای نجات دندان باشد.
5. پر کردن‌های بزرگ و مکرر: پر کردن‌های بزرگ و مکرر نیز می‌توانند به عصب دندان آسیب برسانند. زمانی که دندان چندین بار پر شده و هر بار لایه‌ای از آن برداشته شده، عصب دندان ممکن است دچار التهاب و عفونت شود که نیاز به عصب کشی را ایجاد می‌کند. بنابراین، انواع عصب کشی می‌تواند دندان‌هایی که به نظر می‌رسد غیرقابل نجات هستند را حفظ کند.

عصب کشی دو مرحله ای

عصب کشی دو مرحله ای یک روش متداول در درمان‌های ریشه دندان است که به منظور افزایش دقت و کارایی درمان و همچنین کاهش احتمال عوارض بعدی انجام می‌شود. در این نوع درمان، عصب کشی در دو مرحله مجزا انجام می‌شود که هر مرحله دارای فرآیندها و اهداف خاص خود است. برای شروع، دندانپزشک از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند تا بیمار هیچ گونه دردی را در طول فرآیند احساس نکند. این مرحله برای ایجاد راحتی و آرامش بیمار بسیار مهم است. دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص، یک حفره کوچک در تاج دندان ایجاد می‌کند تا به پالپ دندان (بافت نرم داخل دندان که شامل عصب و عروق خونی است) دسترسی پیدا کند. در مرحله بعد با استفاده از ابزارهای دقیق، بافت‌های عفونی و ملتهب را از داخل کانال‌های ریشه دندان خارج می‌کند.  پس از حذف بافت‌های عفونی، دندانپزشک کانال‌های ریشه را با محلول‌های ضدعفونی‌کننده تمیز می‌کند تا هرگونه باکتری باقی‌مانده را از بین ببرد. این فرآیند به جلوگیری از عفونت مجدد کمک می‌کند.

پس از گذشت چند روز تا چند هفته، بیمار برای بررسی وضعیت دندان و اطمینان از بهبود کامل عفونت به دندانپزشک مراجعه می‌کند. اگر هیچ نشانه‌ای از عفونت یا التهاب وجود نداشته باشد، مرحله دوم عصب کشی آغاز می‌شود. دندانپزشک پرکردگی موقت را که در مرحله اول قرار داده شده بود، برداشته و کانال‌های ریشه را مجدداً تمیز می‌کند. سپس کانال‌های ریشه با مواد مخصوصی به نام گوتاپرکا پر می‌شوند. گوتاپرکا ماده‌ای است که به خوبی با دیواره‌های کانال‌ها می‌چسبد و از ورود باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. در آخر پس از پر کردن کانال‌ها، تاج دندان با یک پرکردگی دائمی مهر و موم می‌شود. در برخی موارد، نیاز به قرار دادن روکش (کراون) بر روی دندان وجود دارد تا از ساختار دندان محافظت شود و دندان بتواند به خوبی عمل کند.

عوارض احتمالی عصب کشی دندان

عصب کشی دندان یک روش مؤثر برای درمان عفونت‌ها و التهاب‌های داخل دندان است، اما مانند هر روش درمانی دیگری، ممکن است با برخی عوارض همراه باشد. این عوارض می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند، از جمله انجام نادرست عصب کشی، واکنش‌های بدنی بیمار، یا مشکلات غیرمنتظره در طی درمان.

1. درد و حساسیت پس از درمان:  درد و حساسیت پس از عصب کشی معمولاً طبیعی است و به دلیل التهابی است که در بافت‌های اطراف دندان رخ می‌دهد. این درد معمولاً طی چند روز تا یک هفته کاهش می‌یابد و با مصرف داروهای مسکن قابل کنترل است. اگر درد بیش از یک هفته ادامه یابد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری مانند عفونت مجدد یا عدم تمیزکاری کامل کانال‌ها باشد.

2. عفونت مجدد: یکی از اصلی‌ترین عوارض عصب کشی نادرست دندان، عدم تمیزکاری کامل کانال‌های ریشه است. اگر تمامی بافت‌های عفونی به درستی حذف نشوند، عفونت می‌تواند دوباره به دندان بازگردد و باعث درد و التهاب شود. در صورتی که کانال‌های ریشه به درستی پر و مهر و موم نشوند، باکتری‌ها می‌توانند وارد کانال‌ها شوند و باعث عفونت مجدد شوند.

3. شکستگی دندان: پس از عصب کشی، دندان ممکن است به دلیل از دست دادن عصب و خون‌رسانی ضعیف‌تر شود و در معرض شکستگی قرار گیرد. استفاده از روکش (کراون) می‌تواند به تقویت ساختار دندان کمک کند و از شکستگی آن جلوگیری کند. اعمال فشار بیش از حد به دندان عصب کشی شده می‌تواند باعث شکستگی آن شود. بیماران باید از جویدن غذاهای سخت و چسبنده بر روی دندان عصب کشی شده خودداری کنند.

4. التهاب و تورم:  التهاب و تورم یکی از علت های درد دندان بعد از عصب کشی است. معمولاً طبیعی است و به دلیل واکنش بدن به درمان رخ می‌دهد. این وضعیت معمولاً طی چند روز کاهش می‌یابد.

5. تغییر رنگ دندان: پس از عصب کشی، دندان ممکن است تغییر رنگ دهد و تیره‌تر شود. این وضعیت به دلیل از دست دادن خون‌رسانی و تغییرات شیمیایی در داخل دندان رخ می‌دهد. استفاده از روش‌های سفیدکننده دندان یا روکش می‌تواند به بهبود ظاهر دندان کمک کند.

6. درد و ناراحتی فک: در طول عصب کشی، بیمار ممکن است نیاز به باز نگه داشتن دهان برای مدت طولانی داشته باشد که می‌تواند باعث درد و ناراحتی در فک شود. این وضعیت معمولاً موقتی است و با استراحت و مصرف داروهای ضد التهاب بهبود می‌یابد.

7. واکنش‌های آلرژیک: در موارد نادر، برخی بیماران ممکن است به مواد مورد استفاده در عصب کشی، مانند داروهای ضدعفونی‌کننده یا مواد پرکننده، واکنش آلرژیک نشان دهند. در صورت بروز علائم آلرژی، باید فوراً به دندانپزشک مراجعه شود.

دلایل رخ دادن درد بعد از این درمان

درد پس از درمان ریشه ممکن است به چندین علت رخ دهد که شامل موارد زیر می‌تواند باشد:

1. التهاب: در برخی موارد، با ایجاد التهاب در ناحیه درمان شده، درد پیش می‌آید. التهاب معمولاً به دلیل وجود باکتری‌ها در ناحیه درمان شده و یا به دلیل خونریزی اطراف عصب هستند.

2. درد بعد از عصب کشی دندان عفونی: عفونت در دندان و یا در محیط پیرامون دندان (مثلاً لثه) می‌تواند منجر به درد پس از عصب کشی شود.

3. ترمیم ناکامل: در صورتی که ترمیم دندان پس از درمان ریشه ناکامل باشد و بخشی از مواد ترمیمی خارج از دندان باقی بماند، این مواد ممکن است منجر به التهاب و درد دندان عصب کشی شده هنگام غذا خوردن شوند.

4. فشار بیش از حد یکی از علت های درد دندان بعد از عصب کشی و روکش: در حین عمل عصب‌کشی، اگر دندانپزشک فشار بیش از حدی روی دندان بگذارد، ممکن است باعث درد پس از درمان شود.

5. تحریک عصب‌های دیگر: در صورتی که عصب‌های دیگر در ناحیه درمان شده تحریک شوند، ممکن است منجر به درد شوند. همچنین هنگامی که ریشه دندان عصب‌ کشی مجدد می‌شود، ممکن است اعصاب اطراف تحریک شوند و این امر می‌تواند منجر به درد شود.

6. حساسیت به ماده‌های ترمیمی: در برخی افراد، حساسیت به مواد ترمیمی مورد استفاده در عصب کشی و یا ترمیم دندان می‌تواند منجر به درد پس از درمان دندان شوند.

7. آسیب به بافت‌های اطراف دندان: در صورتی که عمل درمان ریشه  با خطا همراه باشد و بافت‌های اطراف دندان آسیب ببینند، ممکن است درد پس از انجام درمان رخ دهد.

راه های کاهش درد پس از درمان ریشه؛ درمان خانگی درد دندان عصب کشی شده

در ادامه، راه‌های مختلفی برای کاهش درد در چنین موقعیتی را شرح داده‌ایم:

1. قرص برای درد دندان بعد از عصب کشی: نوع و مقدار دارویی که برای تسکین درد پس از درمان ریشه دندان مصرف می‌شود، بستگی به شدت درد و وضعیت تجویزی توسط پزشک دارد.

2. استفاده از یخ برای ارام شدن درد دندان بعد از عصب کشی: قرار دادن یک پارچه یخ روی ناحیه دردناک می‌تواند به تسکین درد کمک کند. یخ باعث کاهش التهاب و ورم ناحیه مورد درمان قرارگرفته می‌شود.

3. استفاده از کمپرس: استفاده از کمپرس گرم یا سرد (بسته به شرایط) می‌تواند به تسکین درد کمک کند. این روش باعث تسکین التهاب و ورم ناحیه‌ی درمان می‌شود.

4. رعایت تغذیه خاص: رعایت تغذیه خلاصه، از جمله مصرف غذاهای نرم و لبنیات خام، به کاهش درد پس از درمان ریشه‌ی دندان کمک می‌کند. جوییدن غذا ها و خوراکی های سفت باعث درد پس از عصب کشی دندان جلو می شود.

5. استراحت: استراحت کافی و خوابیدن با سر بالا (پشت سر) می‌تواند به کم کردن درد کمک کند.

6. مراجعه مجدد به دندانپزشک: در صورتی که درد پس از عصب کشی شدید است و یا بیشتر از چند روز ادامه دارد، ممکن است نشانه یک مشکل جدی باشد. در این صورت بهتر است که به دندانپزشک مراجعه کرده و مشاوره و درمان لازم را از او دریافت کنید.

نکاتی برای پیشگیری از درد

برای پیشگیری از درد شدید دندان بعد از عصب کشی می‌توانید به نکات زیر توجه کنید:

1. مراجعه به دندانپزشک با تجربه: برای انجام عمل عصب کشی، بهتر است به دندانپزشک با تجربه و ماهر مراجعه کنید. دندانپزشک با تجربه، باعث کاهش خطرات و مشکلات پس از عمل عصب کشی می‌شود. در بخش بعدی در رابطه با نحوه انتخاب یک دندان پزشک خوب برای این کار توضیحات کاملی آورده‌ایم. پیشنهاد می کنیم حتما آن توضیحات را مطالعه کنید.

2. بهداشت دهان و دندان مناسب: رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها، به شما کمک می‌کند تا از عفونت‌ها، التهاب‌ها و سایر مشکلات دهان و دندان جلوگیری کنید.

3. مراقبت های لازم پس از عمل: برای جلوگیری از درد پس از عمل، باید به توصیه های دندانپزشک توجه کنید. به عنوان مثال، استفاده از داروهای تجویز شده و رعایت تغذیه خاص.

4. جلوگیری از فشار بر دندان‌ها: سعی کنید به دندان‌هایتان فشار وارد نکنید و به محافظت از دندان‌های خود بپردازید.

5. مراقبت از محل درمان شده: پس از عمل عصب کشی، محل درمان شده بسیار حساس است. لذا پس از عمل، باید از آن منطقه با دقت مراقبت کنید تا از التهاب و عفونت جلوگیری کنید.

6. رعایت توصیه های دندانپزشک: با رعایت توصیه های دندانپزشک پس از عمل عصب کشی، احتمال درد کاهش می‌یابد. در صورت بروز هرگونه درد و یا علائم دیگر، بهتر است به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

نحوه انتخاب یک دندان پزشک خوب برای عصب‌کشی

انتخاب یک دندان پزشک خوب برای عصب کشی دندان، می‌تواند به شما در درمان صحیح و موثر کمک کند. در کلینیک دندان پزشکی نعمت الهی واقع در غرب تهران برترین متتخصصین دندان پزشکی ترمیمی و جراحی حضور دارند که در درمان موثر عصب و ریشه دندان می توانند به شما کمک کنند. در هر صورت  ما در ادامه، نحوه انتخاب یک دندان پزشک خوب برای این امر را توضیح می‌دهیم:

1. تجربه و تخصص: اولین و مهم ترین فاکتوری که باید در انتخاب دندان پزشک در نظر گرفته شود، تجربه و تخصص او است. دندان پزشک با تجربه و ماهر، می‌تواند عمل عصب کشی را با دقت و موفقیت بالا انجام دهد.

2. تجهیزات و فناوری: دندان پزشک باید به تجهیزات و فناوری مدرن و جدید آشنا باشد. این تجهیزات و فناوری، می‌تواند به دندان پزشک کمک کند تا درمان را با دقت و کیفیت بالا انجام دهد. زمانی که دندانپزشک از بی حس کننده ضعیف برای جراحی استفاده کند، موجب درد حین عصب کشی دندان برای بیمار می شود.

3. صبر و دقت: دندانپزشک باید دارای صبر و دقت خوبی باشد. این خصوصیات، به او کمک می‌کند تا در انجام این کار با دقت و تجربه کافی عمل کند و به شما راحتی لازم را در طول درمان بدهد.

4. قیمت و هزینه درمان: قیمت و هزینه درمان، یکی از مهمترین فاکتورهایی است که باید در انتخاب دندان پزشک در نظر گرفته شود. مطمئن شوید که قیمت و هزینه درمان، به نسبت به کیفیت درمان، مناسب است.