دندانپزشکی شاخه‌ای از علم پزشکی است که همه ما کمابیش با آن در ارتباط بوده‌ایم. یکی از خدماتی که کلینیک دندانپزشکی نعمت الهی انجام می‌شود، عصب کشی دندان است. این درمان که با نام درمان ریشه یا درمان روت کانال نیز شناخته می‌شود، در شاخه اندودنسی رشته دندانپزشکی قرار دارد و در طی آن، عفونت کانال ریشه دندان برطرف می‌شود. در ادامه، به بررسی کامل عصب کشی دندان و جراحی لثه با لیزر می‌پردازیم..
عصب کشی دندان چیست؟
همه دندان‌ها، از سه لایه اصلی مینا، عاج و پالپ تشکیل شده‌اند. مینا به سطح رویی دندان گفته می‌شود و یکی از سخت‌ترین مواد بدن محسوب می‌شود. عاج، همان لایه زیر مینا است که رنگ آن نسبت به مینا، زرد‌تر است. این لایه نیز از مقاومت نسبی برخوردار است.
پالپ دندان که با نام‌های هسته یا ریشه دندان شناخته می‌شود، متشکل از کانالی است که محل قرارگیری عصب و رگ‌های خونی دندان است. این رگ‌ها و عصب‌ها، دندان را تغذیه می‌کنند و به آن حس می‌بخشند. چنانچه پالپ دندان دچار عفونت شود، فرد دچار درد، تورم دهان و التهاب لثه می‌شود.
در حال حاضر، راهی برای درمان عفونت پالپ وجود ندارد و در صورتی که چنین شرایطی پیش آید، لازم است که کانال ریشه به طور کامل تخیه شده و با مواد مخصوصی یعنی پر کردن دندان با مواد سفید شود. به این کار عصب کشی دندان گفته می‌شود. پس از اتمام عصبکشی، اصطلاحا دندان می‌میرد و دیگر هیچ درد و حساسیتی نسبت به سرما یا گرما نخواهد داشت.
علائم به عصب رسیدن دندان
مهم‌ترین علامت عفونت پالپ، درد شدید و غیر قابل تحمل دندان است. گاهی اوقات، برای از بین بردن این درد، فرد به مصرف داروهای مسکن قوی رو می‌آورد. اما درد دندان همیشه نشانه به عصب رسیدن پوسیدگی دندان نیست. برخی از علائم اولیه شایع عفونت پالپ دندان عبارتند از:
- درد‌های شدید و نبض دار
- تشدید درد در زمان غذا خوردن یا نوشیدن مایعات، مخصوصا اگر دمای ماده خوراکی بالا یا پایین‌تر از دمای بدن باشد
- لق شدن دندان
- ورم دهان و لثه در اطراف دندانی که درد می‌کند.
با پیشرفت عفونت پالپ و عدم درمان، ممکن است پس از مدتی، دیگر درد دندان نداشته باشید. نبود درد به معنی از بین رفتن عفونت نیست، بلکه به این معنی است که عصب‌های دندان به کلی تخریب شده‌اند و پیام درد را به مغز نمی‌رسانند. با ادامه این وضعیت، ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- ترشح چرک از اطراف دندان مورد نظر؛
- ورم لثه و صورت شدید‌تر؛
- تغییر رنگ و تیره شدن دندان.
مراحل عصب کشی دندان
هر چه زودتر درمان عصب کشی و سپس روکش دندان فوری را انجام دهید، احتمال اینکه نیاز به کشیدن دندان یا انجام درمان‌های پرهزینه تری داشته باشید، کمتر است. به طور خلاصه، مراحل عصب کشی دندان به شرح زیر است:
- در ابتدا، دندان مورد نظر بی‌حس می‌شود.
- دندانپزشک با سوراخ کردن تاج دندان، کانال پالپ را باز می‌کند.
- پالپ را توسط ابزار‌های مخصوص به طور کامل تخلیه کرده و عفونت را خارج می‌کنند.
- کانال پالپ تا انتهای نوک ریشه به خوبی تراشیده شده و تمیز می‌شود.
- پالپ را با مواد مخصوص به طور کامل پر کرده تا راه نفوذ باکتری و آلودگیها به دندان بسته شود.
- پس از بستن کانال ریشه دندان، نوبت به ترمیم و پر کردن دندان با مواد پرکردنی می‌رسد. اگر سطح پوسیدگی و آسیب زیاد باشد، امکان اینکه دندان نیاز به روکش کردن داشته باشد، وجود دارد.
عصب کشی بدون درد
عوامل مختلفی نظیر ترس و اضطراب، خستگی، التهاب بافت‌های عصبی اطراف دندان آسیب دیده، ناموفق بودن بی‌حسی در مراجعه قبلی و ناآگاهی دندانپزشک نسبت به شرایط بیمار، می‌توانند روند بی‌حس شدن دندان را مختل کنند. برای داشتن عصب کشی و دندانپزشکی بدون درد ، دندانپزشک می‌تواند از راهکار‌های زیر استفاده کند:
بی‌حسی سطحی قبل از بی‌حسی کامل
تزریقی که برای بی‌حسی عمقی انجام می‌شود، معمولا دردناک است. بدین منظور، اکثر دندانپزشکان برای کم کردن درد تزریق عمقی، ابتدا طی یک الی دو تزریق سطحی، بی‌حسی موضعی را انجام داده و پس از چند دقیقه، تزریق‌های عمقی مورد نیاز بعدی انجام می‌گیرد.
تزریق آرام و بدون درد
مهارت دندانپزشک در نحوه تزریق داروی بی‌حسی، می‌تواند بیمار را از جنبه روانی آماده کند. اگر بیمار طبق تجربه قبلی خود یا دیگران، آگاه باشد که تزریق بی‌حسی توسط دندانپزشکش به خوبی انجام می‌شود، استرس و اضطراب کمتری تجربه کرده و سطح تحمل دردش بالا می‌رود.
کنترل روانی بیمار
ارتباط صحیح بین بیمار و دندانپزشک، باعث به وجود آمدن یک جو سالم می‌شود و تنش و استرس‌های فضای دندانپزشکی را از بین می‌برد. راحت بودن صندلی بیمار، خوش صحبتی دندانپزشک، پخش موسیقی آرامبخش، تمیز و مرتب بودن محیط کلینیک و … می‌توانند در به وجود آمدن اعتماد‌سازی، کمک کنند.
درد بعد از عصب کشی دندان
به طور کلی، پس از اتمام مراحل عصب کشی، بیمار درد و التهاب جزئی را تجربه می‌کند و برای رفع این مشکل، می‌بایست داروهایی که توسط دندانپزشک تجویز شده‌اند را مصرف نماید. چنانچه پس از گذشت مصرف داروها، درد و تورم ادامه داشت یا بیشتر شد، باید برای انجام معاینه، به یک متخصص اندودنتیست مراجعه شود. برای رزرو وقت در کلینیک دندانپزشکی در غرب تهران با ما تماس بگیرید.
در صورتی که عصبکشی ریشه موفق نبوده باشد، لازم است تا دوباره اینکار انجام شود.
وجود درد پس از عصبکشی ریشه دندان، می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:
- التهاب بافت لثه اطراف دندان؛
- در زمان عصبکشی، بافت‌های عصبی به خوبی تخلیه نشده‌اند؛
- ریشه دندان، انشعاب فرعی داشته و دندانپزشک قادر به رویت آن نبوده؛
- ترمیم دندان به درستی صورت نگرفته و با ورود باکتری‌ها به کانال، دندان مجددا عفونت کرده است.
دندان عصب کشی شده چقدر عمر می‌کند؟
در طی عملیات عصب کشی، تنها بافت‌های زنده درون ریشه دندان تخلیه می‌شوند و آسیب بیشتری به بدنه دندان وارد نمی‌شود. به عبارتی دیگر، اتصالات دندان با لثه و فک، بدون تغییر باقی خواهند ماند. چنانچه در حفظ و نگهداری دندان خود کوشا باشید، می‌توانید برای حداقل 10 سال یا حتی بیشتر، دندان خود را سالم نگه دارید.
دقت کنید که پس از عصبکشی، دیگر متوجه پوسیدگی دندان نخواهید شد؛ چرا که دندان شما دیگر حسی ندارد تا مشکلاتش را به شما منتقل کند. در نتیجه، بهتر است برای انجام معاینات و چکاپ‌های لازم، حداقل هر 6 ماه یکبار، به دندانپزشک خود مراجعه کرده و پوسیدگی‌های احتمالی را رفع کنید.
خطرات و عوارض احتمالی عصب کشی دندان
با اینکه عصب کشی یک کار درمانی است، اما ممکن است فرد پس از عصبب کشی، دچار عوارض ناخواسته‌ای شود.
آلوده بودن ابزار و موادی که در عصبکشی استفاده می‌شوند، احتمال عفونت و تشکیل آبسه را افزایش می‌دهد. در صورت مشاهده درد پس از گذشت عصبکشی، بهتر است هر چه سریعتر به دندانپزشک خود مراجعه کرده و او را مطلع کنید.
همچنین، زیاد بودن عمق پوسیدگی و عمیق بودن آن نیز می‌تواند دندان را ضعیف کرده و منجر به شکستن آن حین یا بعد عصبکشی شود.
هزینه عصب کشی
هزینه عصبکشی به فاکتور‌های مختلفی نظیر تعداد کانال‌ها و ریشه‌ها، میزان پوسیدگی، استفاده از روکش و … بستگی دارد. هر چه میزان پوسیدگی و تعداد ریشه‌های دندان بیشتر باشد، هزینه عصبکشی بیشتر است.
به طور مثال، هزینه عصب کشی دندانی که سه ریشه دارد بیشتر از دندانی است که دو یا یک ریشه دارد. همچنین، در دسترس بودن دندان‌ها نیز در هزینه نهایی آن تاثیر گذار است. به همین دلیل، هزینه درمان ریشه دندان‌های جلویی کمتر از دندان‌های عقبی است.
