قارچ لثه چیست و چگونه درمان می شود؟

قارچ لثه چیست و چگونه درمان می‌شود؟

قارچ لثه یکی از بیماری‌های شایع دهان و دندان است که به دلیل رشد غیرطبیعی قارچ‌ها، به‌ویژه قارچ کاندیدا آلبیکنس، در بافت لثه ایجاد می‌شود. این قارچ‌ها به طور طبیعی در دهان وجود دارند اما در شرایطی مانند ضعف سیستم ایمنی یا عدم رعایت بهداشت دهان، تعدادشان افزایش می‌یابد و باعث بروز عفونت می‌شوند.

درد در ناحیه لثه به چه دلیلی اتفاق می‌ افتد؟ یکی از دلایل مهم می‌تواند عفونت قارچی لثه باشد. این عفونت باعث قرمزی، تورم، و حساسیت لثه می‌شود و حتی ممکن است به شکل لکه‌های سفید یا زخم‌های دردناک در دهان ظاهر شود. در موارد شدیدتر، این مشکل به استخوان فک و بافت‌های اطراف نیز سرایت می‌کند.

قارچ لثه گاهی با آفت دهان اشتباه گرفته می‌شود. آفت دهان یک زخم دردناک سطحی است که معمولاً به دلایل متفاوتی مانند استرس، کمبود ویتامین‌ها یا آسیب‌های فیزیکی ایجاد می‌شود، در حالی که قارچ لثه به دلیل تکثیر بیش از حد قارچ‌ها بروز می‌کند و نیاز به درمان متفاوتی دارد.

علت‌های اصلی قارچ لثه

قارچ لثه معمولاً به دلیل عوامل متعددی ایجاد می‌شود که برخی از آن‌ها شامل مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک‌ها، استفاده از پروتزهای دندانی نامناسب، و بهداشت ضعیف دهان است. داروهای آنتی‌بیوتیک با از بین بردن باکتری‌های مفید، فضای مناسبی برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کنند.

بیماری‌های مزمن مانند دیابت و ایدز، که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند، خطر ابتلا به قارچ لثه را افزایش می‌دهند. همچنین مصرف زیاد مواد قندی، سیگار کشیدن، و تغییرات هورمونی مانند بارداری می‌توانند شرایط مناسبی برای تکثیر قارچ‌ها در دهان ایجاد کنند.

تشخیص و علائم قارچ لثه

قارچ لثه با علائمی مانند قرمزی و التهاب لثه، خونریزی هنگام مسواک زدن، درد مداوم، و لکه‌های سفید یا زخم‌های دهانی همراه است. اگر این علائم به‌موقع شناسایی نشوند، ممکن است عفونت به سایر نواحی دهان گسترش یابد. برای تشخیص قطعی، دندانپزشک با معاینه بالینی دهان و در صورت نیاز، آزمایش‌های میکروسکوپی یا کشت قارچ را انجام می‌دهد. این روش‌ها به شناسایی نوع قارچ و تعیین درمان مناسب کمک می‌کنند.

برای ورم لثه چه قرصی بخوریم؟

درمان ورم لثه ناشی از قارچ شامل داروهای ضدقارچ موضعی و خوراکی مانند نیستاتین یا فلوکونازول است. در موارد خفیف، دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده مانند کلرهگزیدین ممکن است کافی باشند. اما اگر عفونت شدید باشد، مصرف داروهای خوراکی تحت نظر پزشک ضروری است. مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. البته این مسکن‌ها تنها علائم را کاهش می‌دهند و جایگزین درمان اصلی نمی‌شوند.

درمان‌های خانگی و پزشکی قارچ لثه

رعایت بهداشت دهان و دندان اولین گام در درمان قارچ لثه است. مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، و تمیز نگه داشتن پروتزهای دندانی ضروری است. همچنین کاهش مصرف مواد قندی و نوشیدن آب کافی می‌تواند در کنترل عفونت مفید باشد.

در موارد جدی‌تر، مراجعه به دندانپزشک برای دریافت داروهای ضدقارچ الزامی است. پزشک ممکن است کرم‌ها یا دهان‌شویه‌های مخصوص تجویز کند. برای اطلاعات بیشتر درباره دهان‌شویه‌ها، می‌توانید مقاله “همه چیز درباره دهانشویه” را مطالعه کنید و با انواع آن آشنا شوید.

پیشگیری از قارچ لثه

پیشگیری از قارچ لثه تا حد زیادی با رعایت بهداشت دهان و دندان و توجه به سبک زندگی ممکن است. مسواک زدن حداقل دو بار در روز و استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه‌های مناسب می‌تواند به کاهش تعداد قارچ‌ها و باکتری‌های دهان کمک کند. مصرف مواد غذایی سالم و محدود کردن قند و نشاسته نیز به حفظ تعادل میکروبی در دهان کمک می‌کند.

برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، اقدامات پیشگیرانه بیشتری مورد نیاز است. این افراد باید به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنند و در صورت مشاهده هرگونه علائم مشکوک در دهان، فوراً اقدام به درمان کنند. همچنین اجتناب از سیگار کشیدن و مدیریت استرس می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به قارچ لثه کمک کند.

تغذیه و نقش آن در درمان قارچ لثه

تغذیه مناسب نقش مهمی در پیشگیری و درمان قارچ لثه دارد. مصرف مواد غذایی حاوی پروبیوتیک مانند ماست و کفیر می‌تواند به بازگرداندن تعادل میکروبی در دهان کمک کند. همچنین مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی، به ویژه ویتامین C و زینک، به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش عفونت‌های قارچی کمک می‌کند.

از سوی دیگر، مصرف مواد قندی و نشاسته‌ای که غذای اصلی قارچ‌ها هستند، باید به حداقل برسد. نوشیدن مقدار کافی آب نیز می‌تواند به حفظ رطوبت دهان و جلوگیری از خشکی که یکی از عوامل مساعدکننده رشد قارچ‌ها است، کمک کند. رژیم غذایی متعادل همراه با بهداشت مناسب دهان می‌تواند تأثیر چشمگیری در پیشگیری از این عارضه داشته باشد.

عوارض ناشی از عدم درمان قارچ لثه

اگر قارچ لثه به‌موقع درمان نشود، می‌تواند مشکلات جدی‌تری ایجاد کند. عفونت ممکن است به ساختارهای عمیق‌تر دهان، استخوان فک، و حتی سیستم گردش خون منتقل شود و مشکلات سیستمیک خطرناکی را به دنبال داشته باشد.

عفونت‌های مزمن همچنین ممکن است باعث تحلیل لثه، از دست دادن دندان، و ایجاد دردهای شدید شوند. این مشکلات نه تنها سلامت جسمانی فرد را به خطر می‌اندازند، بلکه می‌توانند تأثیرات روانی منفی مانند کاهش اعتماد به نفس و مشکلات اجتماعی ایجاد کنند.

جمع‌بندی

قارچ لثه یک عارضه قابل درمان است که با رعایت بهداشت دهان، مصرف داروهای مناسب، و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. شناسایی به‌موقع علائم، تشخیص درست، و درمان مؤثر به جلوگیری از عوارض جدی این بیماری کمک می‌کند. بنابراین، توجه به سلامت دهان و دندان و انجام معاینات دوره‌ای را نباید نادیده گرفت.

سوالات پرتکرار

1. چگونه می‌توان از قارچ لثه پیشگیری کرد؟
   با رعایت بهداشت دهان، مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده، و مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک می‌توان از قارچ لثه پیشگیری کرد. همچنین، پرهیز از سیگار کشیدن و کاهش مصرف مواد قندی توصیه می‌شود.
2. آیا قارچ لثه خطرناک است؟
   بله، اگر قارچ لثه درمان نشود، می‌تواند به بافت‌های عمیق‌تر دهان، استخوان فک، و حتی سیستم گردش خون گسترش یابد و مشکلات جدی بهداشتی ایجاد کند.
3. آیا قارچ لثه خودبه‌خود از بین می‌رود؟
   در موارد خفیف، ممکن است سیستم ایمنی بدن عفونت را کنترل کند، اما معمولاً قارچ لثه بدون درمان مناسب بهبود نمی‌یابد و نیاز به مراجعه به دندانپزشک و مصرف داروهای ضدقارچ دارد.
4. برای درمان قارچ لثه چه دارویی مصرف کنیم؟
   داروهای ضدقارچ مانند نیستاتین، فلوکونازول یا دهان‌شویه‌های کلرهگزیدین به طور معمول توسط پزشک تجویز می‌شوند. مصرف خودسرانه دارو توصیه نمی‌شود.
5. آیا کودکان هم به قارچ لثه مبتلا می‌شوند؟
   بله، قارچ دهانی و لثه در کودکان نیز به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر و استفاده از پستانک یا شیشه شیر غیر بهداشتی شایع است. در این موارد باید به دندانپزشک کودکان مراجعه کرد.