خارش لثه | دلایل و راه هایی برای درمان آن

خارش لثه مشکلی آزاردهنده است که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله بیماری‌های دهان و دندان، آلرژی‌ها، خشکی دهان و حتی تغییرات هورمونی رخ دهد. در این مقاله به مهم‌ترین دلایل خارش لثه با توضیحات کامل می‌پردازیم و در انتها راه‌های درمان آن را بررسی می‌کنیم.

بیماری‌های لثه؛ دشمن پنهان سلامت دهان

بیماری های لثه مانند التهاب لثه (ژنژیویت) و پریودنتیت از شایع‌ترین دلایل خارش لثه هستند. در این شرایط، باکتری‌های دهانی و پلاک‌ها به سطح دندان و خط لثه می‌چسبند و منجر به التهاب و تحریک لثه‌ها می‌شوند. در نتیجه، لثه‌ها قرمز، متورم و حساس می‌شوند و خارش ایجاد می‌شود. اگر این وضعیت به موقع درمان نشود، به بافت‌ها و استخوان‌های نگهدارنده دندان آسیب می‌رساند.

عدم رعایت بهداشت دهان، استفاده نادرست از مسواک و نخ دندان، و مصرف غذاهای شیرین، احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد. درمان زودهنگام می‌تواند جلوی پیشرفت این مشکلات را بگیرد و از مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. اگر خارش لثه همراه با خونریزی و بوی بد دهان باشد، مراجعه به دندانپزشک ضروری است.

خشکی دهان؛ علت پنهان خارش لثه

خشکی دهان یکی از علل کمتر شناخته‌شده خارش لثه است که معمولاً به دلیل کاهش تولید بزاق ایجاد می‌شود. بزاق نقش مهمی در مرطوب نگه داشتن دهان و جلوگیری از تجمع باکتری‌ها دارد. هنگامی که دهان خشک می‌شود، محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌شود که می‌تواند باعث خارش لثه شود.

خشکی دهان ممکن است به دلیل مصرف داروهای خاص مانند آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضدافسردگی و داروهای شیمی‌درمانی رخ دهد. همچنین کم‌آبی بدن، تنفس از طریق دهان و مشکلات غدد بزاقی نیز می‌توانند در ایجاد این مشکل نقش داشته باشند. مصرف آب کافی و استفاده از مرطوب‌کننده‌های دهان می‌تواند در کاهش خارش موثر باشد.

آلرژی‌های فصلی و غذایی؛ عامل تحریک لثه‌ها

آلرژی‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم بر سلامت دهان و دندان تأثیر بگذارند و باعث خارش لثه شوند. در برخی موارد، حساسیت به گرده گیاهان در فصل‌های بهار و پاییز می‌تواند منجر به تحریک لثه‌ها شود. این واکنش معمولاً با علائمی مانند خارش گلو، آبریزش بینی و عطسه همراه است.

علاوه بر این، برخی غذاها مانند آجیل‌ها، میوه‌های ترش و مواد افزودنی مصنوعی می‌توانند در افراد حساس باعث واکنش‌های آلرژیک دهانی شوند. اگر بعد از مصرف یک ماده غذایی خاص دچار خارش لثه می‌شوید، بهتر است آن ماده را از رژیم غذایی خود حذف کرده و در صورت تداوم علائم، به پزشک مراجعه کنید.

تغییرات هورمونی؛ نوساناتی که لثه‌ها را حساس می‌کنند

تغییرات هورمونی در زنان یکی دیگر از دلایل خارش لثه است که معمولاً در دوران بارداری، قاعدگی و یائسگی رخ می‌دهد. در این دوره‌ها، افزایش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون باعث می‌شود جریان خون در لثه‌ها بیشتر شود و حساسیت آن‌ها افزایش یابد.

زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی، بیشتر در معرض بیماری‌های لثه و خارش دهانی هستند. برای جلوگیری از این مشکلات، مراقبت دقیق از بهداشت دهان و مراجعه منظم به دندانپزشک توصیه می‌شود. استفاده از دهان‌شویه‌های ضدباکتری و مسواک نرم نیز می‌تواند به کاهش التهاب و خارش کمک کند.

مصرف داروها؛ عوارض جانبی غیرمنتظره

برخی داروها می‌توانند به‌طور غیرمنتظره‌ای باعث خارش لثه شوند. داروهایی مانند آنتی‌هیستامین‌ها، داروهای ضدافسردگی، داروهای فشار خون و داروهای شیمی‌درمانی معمولاً به‌عنوان علت خشکی دهان شناخته می‌شوند که می‌تواند منجر به خارش لثه شود.

این داروها با کاهش تولید بزاق، محیط دهان را خشک می‌کنند و احتمال عفونت‌های دهانی و خارش لثه‌ها را افزایش می‌دهند. در صورت بروز این عارضه، مشورت با پزشک برای تغییر دارو یا استفاده از مرطوب‌کننده‌های دهان می‌تواند مؤثر باشد.

بهداشت دهان و دندان ضعیف؛ عامل اصلی مشکلات لثه

رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان یکی از عوامل اصلی خارش لثه است. تمیز نکردن منظم دندان‌ها، استفاده نادرست از مسواک و نخ دندان و مصرف بیش‌ازحد غذاهای شیرین و چسبناک باعث تجمع پلاک و باکتری‌ها روی دندان‌ها می‌شود.

تجمع پلاک می‌تواند منجر به التهاب و تحریک لثه‌ها شود. برای جلوگیری از این مشکل، روزانه دو بار مسواک بزنید، از نخ دندان استفاده کنید و هر شش ماه یک‌بار به دندانپزشک مراجعه کنید. انتخاب مسواک مناسب و خمیردندان حاوی فلوراید نیز به حفظ سلامت لثه‌ها کمک می‌کند.

وسایل دندانی نامناسب؛ دشمن پنهان لثه‌ها

استفاده از پروتزهای دندانی، روکش‌ها و وسایل ارتودنسی نامناسب می‌تواند باعث ایجاد فشار و تحریک لثه‌ها شود. اگر این وسایل به‌درستی تنظیم نشده باشند، ممکن است در هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن به لثه‌ها آسیب بزنند و خارش ایجاد کنند.

در چنین شرایطی، تنظیم مجدد پروتزها یا وسایل ارتودنسی توسط دندانپزشک ضروری است. همچنین، رعایت بهداشت دهان و استفاده از مسواک‌های بین دندانی می‌تواند از تجمع باکتری‌ها و پلاک در اطراف این وسایل جلوگیری کند.

راه‌های درمان خارش لثه

برای درمان خارش لثه ابتدا باید علت آن شناسایی شود. رعایت بهداشت دهان و دندان شامل مسواک زدن دو بار در روز، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه‌های ضدباکتری می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش علائم خارش لثه داشته باشد. همچنین مصرف آب کافی و استفاده از مرطوب‌کننده‌های دهان در جلوگیری از خشکی دهان و ایجاد محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها مؤثر است. علاوه بر این، اجتناب از مواد آلرژی‌زا مانند برخی غذاها و مواد شیمیایی می‌تواند به کاهش تحریک لثه‌ها کمک کند.

اگر خارش لثه ادامه‌دار یا شدید باشد، مراجعه به دندانپزشک ضروری است. دندانپزشک می‌تواند با بررسی دقیق وضعیت دهان، علت اصلی خارش را شناسایی کرده و درمان‌های تخصصی مانند جرم‌گیری دندان، تجویز دهان‌شویه‌های خاص و درمان بیماری‌های لثه را انجام دهد. در کنار این درمان‌ها، روش های تقویت لثه و پیشگیری از عفونت لثه نیز باید به صورت منظم انجام شوند تا از مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. این روش‌ها شامل حفظ بهداشت دقیق دهان، استفاده از محصولات ضدباکتری، رژیم غذایی مناسب و ترک عادات مضر مانند سیگار کشیدن است. حفظ یک سبک زندگی سالم و مصرف غذاهای مفید مانند میوه‌ها و سبزیجات به تقویت بافت لثه و افزایش قدرت دفاعی بدن در برابر عفونت‌ها کمک می‌کند.

در آخر: خارش لثه و درمان آن

خارش لثه می‌تواند به دلایل مختلفی مانند بیماری‌های لثه، خشکی دهان، آلرژی‌ها، تغییرات هورمونی و حتی مصرف برخی داروها ایجاد شود. برای جلوگیری از این مشکل، رعایت بهداشت دهان و دندان، مصرف آب کافی، تغذیه سالم و ترک عادات مضر مانند سیگار کشیدن ضروری است. در صورت تداوم خارش یا بروز علائم شدیدتر، مراجعه به دندانپزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب توصیه می‌شود.

در این راستا، پیشنهاد می‌کنیم مقاله قارچ لثه چیست و چگونه درمان می شود؟ را مطالعه کنید تا با یکی دیگر از مشکلات شایع دهان و دندان و روش‌های درمان آن آشنا شوید. حفظ سلامت دهان، کلید لبخندی زیبا و زندگی سالم‌تر است.

سوالات متداول

1. چرا لثه‌ها خارش می‌زنند؟
خارش لثه ممکن است به دلیل بیماری‌های لثه، خشکی دهان، آلرژی‌ها یا تغییرات هورمونی باشد.

2. چگونه خارش لثه را درمان کنم؟
رعایت بهداشت دهان، استفاده از مرطوب‌کننده‌های دهان، مصرف آب کافی و مراجعه به دندانپزشک می‌تواند کمک‌کننده باشد.

3. آیا خارش لثه نشانه بیماری است؟
بله، خارش لثه می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های لثه مانند التهاب یا پریودنتیت باشد.

4. آیا مصرف داروها می‌تواند باعث خارش لثه شود؟
بله، برخی داروها مانند آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند باعث خشکی دهان و خارش لثه شوند.

5. آیا باید به دندانپزشک مراجعه کنم؟
اگر خارش لثه ادامه‌دار یا شدید است، بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید.