اشعه ایکس دندان چیست؟

اشعه ایکس دندان، کارایی، مانند: تشخیص مشکلات دهان، دندان ها، لثه ها و فک است. با انجام دادن درمان زود هنگام دندان ها می توانید باعث صرفه جویی در هزینه و درد شوید. برای آشنایی بیشتر با ما در دندانپزشکی نعمت الهی همراه شوید.

اشعه ایکس دندان چیست؟

اشعه ایکس مزایای بسیاری را به ارائه دهندگان دندانپزشکی نشان می دهد. این اشعه ایکس به دندانپزشک ها کمک می کند: وضعیت دندان ها، ریشه ها، محل قرارگیری فک و ترکیب استخوان صورت شما را دقیق تر ببینند.

همچنین، باعث می شوند تا مشکلات دندانی در مراحل اولیه رشد خود یافت شده و قابل درمان سریع باشند. اشعه ایکس، به عبارتی یک نوع انرژی می باشد که می تواند از اجسام عبور نموده و یا توسط آن جذب گردد.

این انرژی توسط اجسام متراکم، مثل: دندان ها و استخوان ها جذب می شود و به واسطه اشعه ایکس میتواند به صورت مناطقی با رنگ روشن ظاهر شود. این اشعه از اجسام کم تراکم، مانند: لثه ها و گونه ها عبور می کند و به صورت نواحی تیره روی عکس ظاهر می شود.

با کمک اشعه ایکس می توانند به یافتن مشکلاتی که با معاینه دهانی قابل مشاهده نیستند کمک کنند. با درمان مشکلات دندان و دهان در اوایل کار، می توان از صرفه جویی در هزینه ها کاست.

اشعه ایکس چه مشکلاتی را تشخیص می دهد؟

با کمک اشعه ایکس دندانپزشک این توانایی را دارد تا بهتر مشکلات فک و دندان های بیماران خود را بررسی نمایند.

در بزرگسالان، اشعه ایکس کمک می کند تا دندانپزشک متوجه مشکلات دندانی گردد:

پوسیدگی، علی الخصوص در نواحی که پوسیدگی کوچک است و در بین دندان قرار گرفته.

پوسیدگی در زیر دندان های پر کرده

از دست رفتن استخوان در فک

تغییرات در کانال ریشه یا استخوان به علت وجود عفونت

آبسه

و …

البته شعه ایکس برای کودکان هم قابل استفاده می باشد و تعیین می نماید:

پوسیدگی در حال رشد است.

دندان عقل در حال رشد می باشد.

دندان نهفته وجود دارد.

انواع مختلف اشعه ایکس دندان

در جهان، دو نوع اصلی اشعه ایکس دندان وجود دارد: اشعه ایکس داخل دهانی و اشعه ایکس خارج دهانی (پرتو ایکس در خارج از دهان است). رایج ترین نو این اشعه، اشعه ایکس داخل دهانی است.

البته انواع مختلفی از اشعه ایکس داخل دهانی وجود دارد، که هر کدام جنبه های مختلف دندان را نشان می دهند، همچون:

اشعه ایکس بایت وینگ

این اشعه جزئیات دندان های پایین و بالا را در یک ناحیه از دهان نشان خواهد داد. هر بایتینگ یک دندان را از تاج تا سطح استخوان نگهدارنده می تواند نشان دهد.

اشعه ایکس بایت وینگ، پوسیدگی بین دندان ها و تغییرات در ضخامت استخوان ناشی از بیماری لثه و همچنین به تعیین تناسب مناسب روکش یا سایر ترمیم ها (مانند بریج ها ) کمک نموده و تخیص می دهد. علاوه بر آن می تواند هرگونه سایش یا خرابی و پرکردگی دندان را با کمک این اشعه مشاهده نمود.

اشعه ایکس پری اپیکال

کل دندان را نشان می دهد، مثلا: از تاج تا انتهای ریشه یعنی جایی که دندان به فک چسبیده می شود. هر اشعه ایکس پری آپیکال می تواند تمام دندان ها را در یک قسمت از فک پایین یا بالا را به صورت کلی نشان دهد. این اشعه، هرگونه تغییر غیرعادی در ریشه و ساختار استخوان در اطراف فک را تشخیص می دهد.

اشعه ایکس اکلوزال، نیز رشد و قرارگیری کل قوس دندانی را در فک بالا یا پایین نشان می دهد. اشعه ایکس خارج دهانی به منظور تشخیص مشکلات دندانی در فک و جمجمه قابل استفاده می باشد.

انواع اشعه ایکس خارج دهانی

اشعه ایکس پانورامیک

کل ناحیه دهان و تمام دندان های فک بالا و پایین را در یک عکس رادیوگرافی نشان می دهد. این اشعه می تواند، موقعیت دندان‌های کاملاً بیرون زده شده و در حال رشد را به آسانی تشخیص ‌دهد و همچنین توانایی دیدن دندان‌های نهفته دارد و به تشخیص تومورها کمک بسزایی می نماید.

توموگرام

این نوع از اشعه ایکس خارج دهانی هم یک لایه یا “برش” خاص از دهان را می تواند نمایان سازد و دیگر لایه ها را محو نماید. این اشعه ایکس ساختارهایی را می تواند نشان دهد، که به سختی قابل رویت باشند. زیرا دیگر ساختارهای مجاور مانع از دید می‌شوند.

برآمدگی های سفالومتری

می تواند یک طرف سر را نشان دهد. بوسیله این اشعه ایکس، می شود به دندان ها در رابطه با فک و مشخصات فرد توجه بیشتری کرد. متخصصان ارتودنسی با کمک این اشعه ایکس به منظور ایجاد رویکرد تنظیم دوباره دندان های خاص هر بیمار استفاده می نمایند.

سیالوگرام

سیالوگوم رنگی به غدد بزاقی تزریق می کند تا در فیلم اشعه ایکس تمام آنچه که دندانپزشک به دنبال آن بود نمایان گردد. چون، غدد بزاقی بافت نرمی هستند که با اشعه ایکس دیده نمی شوند. دندانپزشکان ممکن است این آزمایش را برای بررسی مشکلات غدد بزاقی، مثل: انسداد یا سندرم شوگرن و همچنین، در اختلالاتی، مانند: خشکی دهان و خشکی چشم تجویز کنند. توجه داشته باشید اختلال می تواند در ایجاد پوسیدگی دندان نقش بسزایی داشته باشند.

توموگرافی کامپیوتری دندان (CT)

CT نوعی تصویربرداری می باشد که می تواند ساختارهای داخلی را به صورت کاملا سه بعدی نشان دهد. این نوع تصویربرداری برای یافتن مشکلاتی در استخوان های صورت، مثل: کیست، تومور و شکستگی استفاده می شود.

سی تی پرتو مخروطی

نوعی از اشعه ایکس می باشد که تصاویر سه بعدی از: استخوان، اعصاب ساختارهای دندان و بافت نرم ایجاد می نماید. این اشعه: کیستها، تومورها در دهان و صورت و هدایت کاشت ایمپلنت دندان را ارزیابی می نماید.

البته، می تواند مشکلاتی را در ریشه دندان ها، لثه ها و همچنین فک ها را نشان دهد. سی تی پرتو مخروطی، نسبت به جهاتی همچون سی تی دندان معمولی می باشد.

هر دو نوع تصاویر را با کیفیت و دقیق تولید می نمایند. اما نحوه گرفتن تصاویر در هر کدام متفاوت می باشد. در دستگاه CT پرتو مخروطی، دستگاه در اطراف سر بیمار چرخیده و تمام داده ها را در یک چرخش جمع آوری می نماید. اما، در سی تی اسکن معمولی “برش های تخت” را جمع آوری می نماید. چرا که دستگاه در اطراف سر چندین چرخش را انجام می دهد.

البته این روش می تواند بیماران را در معرض سطح بالاتری از اشعه هم قرار دهد. از دیگر مزایای منحصر به فرد سی تی پرتو مخروطی می توان به این مورد اشاره داشت که در مطب دندانپزشکی قابل استفاده است. ولی در تجهیزات CT  کامپیوتری دندان، در بیمارستان ها یا مراکز تصویربرداری فقط موجود و قابل استفاده می باشد.

تصویربرداری دیجیتالی

تصویر برداری دیجیتالی هم یک نوع تصویربرداری دو بعدی است که امکان ارسال مستقیم تصاویر به کامپیوتر را فراهم می کند و تصاویر را در عرض چند ثانیه روی صفحه مشاهده، ذخیره یا چاپ می کند.

مزیت تصویربرداری دیجیتال در مقایسه با اشعه ایکس سنتی

در تصویربرداری دیجیتالی، پزشک تصویر گرفته شده از یک دندان را می تواند  بزرگ کند. زیرا، این کار باعث می‌شود دندان پزشک شما کوچک‌ترین تغییرات را که در معاینه دهان قابل مشاهده نیست را، راحت تر ببیند.

این را هم اضافه کنیم، تصاویر را به شکل الکترونیکی برای متخصص یا دندانپزشک دیگر برای نظر دوم به دندانپزشک جدید هم می تواند به این طریق ارسال نماید.

همچنین تصویربرداری دیجیتال، نسبت به اشعه ایکس از تابش کمتری برخوردار می باشد. تصویربرداری MRI یک نوع روش تصویربرداری است که یک نمای سه بعدی از حفره دهان از جمله دندان و فک را می گیرد.

چند وقت یکبار باید از دندان ها عکسبرداری اشعه ایکس کرد؟

برای اینکه بدانید، هر چند وقت یکبار نیاز به عکسبرداری با اشعه ایکس است، بستگی به دندانپزشکی و وضعیت فعلی دندانهای شما دارد.

برخی از افراد ممکن است هر شش ماه یکبار نیاز به اشعه ایکس داشته باشند و برخی هم بسته به نظر دندانپزشک دو سال یکبار احتیاج به عکسبرداری با اشعه ایکس را داشته باشد.

بیماران جدید احتمالا در اولین معاینه خود باید به رادیوگرافی بروند. این احتمال نیز وجود دارد که اشعه ایکس در افرادی که در معرض مشکلات دندانی هستند بیشتر گرفته می شود، مانند: کودکان، چون کودکان عموماً نسبت به بزرگسالان به اشعه ایکس بیشتری نیاز دارند.

زیرا، دندان‌ها و فک‌های آن‌ها هنوز در حال رشد هستند و دندان‌هایشان بیشتر از بزرگسالان در معرض پوسیدگی دندان قرار می‌گیرد.

در بزرگسالان هم با کارهای ترمیمی زیاد، همچون: پر کردن، پیدا کردن پوسیدگی در زیر پرکردگی ها یا مکان های جدید، افرادی که نوشیدنی های شیرین زیادی می نوشند، برای یافتن پوسیدگی دندان به رادیوگرافی بیشتر نیازمند می شوند.

همچنین، افراد مبتلا به بیماری پریودنتال یا لثه، برای نظارت بر تحلیل استخوان، افرادی که دهان خشک دارند: چه به دلیل مصرف داروها، شرایط سلامتی، مانند: سندرم شوگرن، غدد بزاقی آسیب دیده، پرتو درمانی سر و گردن.

خشکی دهان، باعث پوسیدگی می شود، مثل سیگاری ها، که بیشتر در معرض تحلیل استخوان، ناشی از بیماری لثه می شوند.

اشعه ایکس دندان بی خطر است؟

اشعه ایکس دندانپزشکی ، مقدار تابش بسیار کمی دارد. مخصوصا جدیدا با پیشرفت در دندانپزشکی و استفاده از دستگاه های اشعه ایکس، که پرتو را به یک منطقه کوچک احاطه می کند و میزان دریافت پرتوهای بیماران را محدود می کنند.

با وجود بی خطر بودن اشعه ایکس، برخی از سوالاتی که باید از دندانپزشک خود بپرسید این است که:

آیا چیزی بود که در معاینه بالینی خود کشف کردید که حس می کنید نیاز به بررسی بیشتر با اشعه ایکس داشته باشید؟

آیا اشعه ایکس، می تواند به راهنمایی برنامه درمانی که برای خود در نظر گرفته ایم کمک نماید؟

در آخر

ما در این مقاله تا آنجایی که امکان داشت در مورد اشعه ایکس دندانپزشکی صحبت نمودیم و دیدیم به چه صورت است و در چند نوع وجود داشته و قابل استفاده می باشد. امیدواریم توانسته باشیم شما عزیزان را در این امر تا حد ممکن یاری نماییم. دندانپزشکی ترمیمی ، دندانپزشکی زیبایی از جمله خدمات دندانپزشکی دکتر نعمت الهی می باشد با ما تماس بگیرید و از مشاوره ما بهره ببرید.